Contents
Trong kho tàng văn học Việt Nam, Trần Tế Xương (Tú Xương) nổi lên như một hiện tượng độc đáo, một nhà thơ mà tên tuổi và tác phẩm luôn có sức sống mãnh liệt trong lòng độc giả qua nhiều thế hệ. Thơ ông không chỉ là tiếng cười trào phúng sâu cay mà còn ẩn chứa những nỗi niềm tâm sự, những trăn trở về thời cuộc và thân phận con người. Chính vì vậy, các tác phẩm của Tú Xương đã trở thành một phần không thể thiếu trong Tủ sách văn học trong nhà trường, giúp các em học sinh tiếp cận một giai đoạn lịch sử và một phong cách nghệ thuật đặc sắc. Nhu cầu tìm kiếm và lưu trữ Thơ Trần Tế Xương PDF để phục vụ học tập và nghiên cứu ngày càng tăng, khẳng định giá trị bền vững của di sản văn học mà ông để lại. Bài viết này sẽ cùng bạn đọc khám phá sâu hơn về con người, sự nghiệp và những tác phẩm tiêu biểu của nhà thơ Tú Xương, đồng thời cung cấp thông tin hữu ích liên quan đến việc tiếp cận các tuyển tập thơ của ông dưới dạng PDF.
I. Trần Tế Xương – Cuộc đời, sự nghiệp và tiếng thơ độc đáo
Trần Tế Xương (1870-1907), tự Mộng Tích, hiệu Tử Thịnh, thường gọi là Tú Xương, quê ở làng Vị Xuyên, huyện Mỹ Lộc, tỉnh Nam Định. Cuộc đời ông ngắn ngủi và gắn liền với con đường khoa cử lận đận – tám lần đi thi chỉ đỗ tú tài. Sống trong một giai đoạn xã hội Việt Nam đầy biến động, thơ Tú Xương đã phản ánh một cách chân thực và sắc sảo bức tranh hiện thực ấy.
Chân dung nhà thơ Trần Tế Xương – một tác gia quan trọng trong Tủ sách văn học trong nhà trường
1. Chân dung tự họa và tiếng cười trào phúng
Thơ Tú Xương đặc sắc với những vần thơ tự trào, tự họa chân dung mình không khoan nhượng, phơi bày cái nghèo, cái “lơ láo”, và cả những tật của một nhà nho thất thế:
“Ở phố Hàng Nâu có phổng sành
Mặt thì lơ láo mắt thì nhanh
Vuốt râu nịnh vợ con bu nó
Quắt mắt khinh đời cái bộ anh”
(Phổng Sành)
Ông cũng nói về sự bế tắc trước con đường học vấn giữa thời buổi Nho học suy vi:
“Cái học ngày nay đã hỏng rồi
Mười người đi học chín người thôi”
(Cái Học Ngày Nay)
Tiếng cười của Tú Xương còn hướng đến những thói hư tật xấu, những nghịch cảnh của xã hội đương thời, nơi các giá trị đạo đức lung lay:
“Nhà kia lỗi đạo con khinh bố
Mụ nọ chanh chua vợ chửi chồng”
(Đất Vị Hoàng)
Qua thơ tự trào, người đọc có thể thấy một Tú Xương dường như ăn chơi, trác táng, vô trách nhiệm:
“Thua bạc đi ra với mẹ nhà
Bệnh gì không bệnh, bệnh tiêm la
Vui quá đến nỗi ra người dại
Lỡ bước cho nên nhắm mắt qua”
(Bệnh)
Hay hình ảnh ông chồng vô tích sự, để gánh nặng gia đình đè lên vai vợ:
“Quanh năm buôn bán ở mom sông
Nuôi được năm con với một chồng”
(Thương Vợ)
Và cả những lời tự nhận có vẻ “xấu xa”:
“Cao lâu thường ăn quỵt
Thổ đĩ lại chơi lường”
(Tự Vịnh)
2. Một Tú Xương đa diện: Nỗi niềm thế sự và tình cảm chân thành
Tuy nhiên, đằng sau những vần thơ tự trào là một Tú Xương sâu sắc và đa cảm. Như tác giả Huyền Chiêu nhận định, ông khôn khéo tự phê phán mình trước khi cười người. Cái nhìn này được củng cố qua lời mô tả của Lương Ngọc Tùng, bạn học của Tú Xương, về một con người “Trán rộng, tai dày, da tựa tuyết, Mồm tươi, mũi thẳng, mắt như gương”.
Thực chất, vẻ ngoài ngông nghênh ẩn chứa một tâm hồn nặng trĩu nỗi niềm bi ai, trằn trọc cho vận mệnh đất nước và thân phận kẻ sĩ. Giọng thơ Tú Xương khi ấy trở nên trầm lắng, cảm động:
“Trời không chớp bể với mưa nguồn
Đêm nảo đêm nao tớ cũng buồn”
(Đêm Buồn)
Ông xót xa sự mai một của giá trị văn hóa truyền thống:
“Sông kia rày đã lên đồng
Chỗ làm nhà cửa chỗ trống ngô khoai
Đêm nghe tiếng ếch bên tai
Giật mình còn tưởng tiếng ai gọi đò”
(Sông Lấp)
Thơ Tú Xương còn thấm đượm tình bạn bè thanh cao, trân trọng:
“Ai ơi có nhớ ai không?
Trời mưa, một mảnh áo bông che đầu.
Nào ai có tiếc ai đâu?
Áo bông ai ướt khăn đầu ai khô.”
(Áo Bông Che Bạn)
Hay nỗi nhớ bạn da diết:
“Ta nhớ người xa cách núi sông
Người xa xa lắm nhớ ta không”
(Nhớ Bạn Phương Trời)
Về tình cảm với vợ, bài “Văn Tế Sống Vợ” cho thấy một Tú Xương hóm hỉnh mà sâu sắc, tình cảm chân thành và tư duy hiện đại:
“Thế mà Mình bỏ mình đi không than không thở
Hay mình thấy tớ nay hàng Thao, mai phố Giấy mà bụng mình ghen?
[…] Thôi thì Chết quách yên mồ
Sống càng nặng nợ …”
So với những nhà nho cùng thời dấn thân hành động, Tú Xương có vẻ bất lực hơn. Bài “Lạc Đường” thấm đượm nỗi buồn và sự hoang mang của một kẻ sĩ lạc lõng:
“Một mình đứng giữa quãng chơ vơ
Có gặp ai không để đợi chờ
[…] Đường đất xa khơi ai mách bảo
Biết đâu mà ngóng đến bao giờ?”
(Lạc Đường)
II. Thơ Trần Tế Xương trong Tủ sách văn học nhà trường
Thơ Trần Tế Xương từ lâu đã được đưa vào chương trình Ngữ Văn, trở thành một phần quan trọng của Tủ sách văn học trong nhà trường. Điều này giúp học sinh hiểu về một giai đoạn lịch sử và tiếp cận một tài năng thơ ca độc đáo, một phong cách trào phúng bậc thầy.
Các tác phẩm như “Thương Vợ”, “Vịnh khoa thi Hương”, “Sông Lấp”… thường xuyên xuất hiện trong sách giáo khoa. Qua thơ ông, học sinh cảm nhận được giá trị hiện thực, giá trị nhân đạo và giá trị nghệ thuật đặc sắc. Ngôn ngữ thơ giản dị, gần gũi, giọng điệu trào phúng sắc sảo mà chua xót, cùng nghệ thuật sử dụng từ ngữ, hình ảnh độc đáo là những điểm nổi bật. Việc tìm hiểu thơ Tú Xương giúp bồi đắp tình yêu văn học dân tộc và khả năng cảm thụ thơ ca.
Giới thiệu tác giả Trần Tế Xương (Tóm lược)
Trần Tế Xương (1870 – 1907), thường được biết đến với tên gọi Tú Xương, là một nhà thơ nổi tiếng của Việt Nam cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20. Ông sinh ra và lớn lên tại Nam Định. Dù tài năng văn chương được công nhận, con đường khoa cử của ông lại lận đận, chỉ đỗ tú tài. Cuộc đời ngắn ngủi của Tú Xương gắn liền với giai đoạn đất nước chịu ách đô hộ của thực dân Pháp, xã hội phong kiến Việt Nam suy tàn. Thơ ông là sự kết hợp độc đáo giữa tiếng cười trào phúng, tự trào với những nỗi niềm sâu sắc về nhân tình thế thái, về số phận cá nhân và vận mệnh dân tộc. Tú Xương được xem là một trong những nhà thơ trào phúng xuất sắc nhất, đồng thời cũng là một nhà thơ trữ tình đặc sắc của văn học Việt Nam.
Đánh giá về giá trị thơ Trần Tế Xương
Thơ Trần Tế Xương là di sản quý báu của văn học Việt Nam. Giá trị lớn nhất trong thơ ông là sự phản ánh chân thực bức tranh xã hội đương thời, cùng tấm lòng ưu ái, trăn trở trước thời cuộc. Tiếng cười trong thơ Tú Xương là tiếng cười ra nước mắt, mang tính chiến đấu, phê phán thói hư tật xấu và bất công.
Về nghệ thuật, Tú Xương góp phần hiện đại hóa thơ ca, đưa ngôn ngữ đời thường vào thơ một cách tài tình. Ông là bậc thầy của thể thơ Nôm Đường luật và các thể thơ dân tộc. Thơ ông giàu hình ảnh, nhạc điệu, có sức lay động mạnh mẽ.
Đối với thế hệ trẻ, việc tiếp cận thơ Trần Tế Xương trong Tủ sách văn học trong nhà trường là học về lịch sử, văn hóa và cách nhìn nhận cuộc sống đa chiều. Những bài thơ của ông vẫn còn nguyên giá trị, giúp chúng ta hiểu hơn về quá khứ và trân trọng những giá trị nhân văn.
Download Tủ Sách Văn Học Trong Nhà Trường – Thơ Trần Tế Xương PDF
Để thuận tiện cho học tập, nghiên cứu và thưởng thức tác phẩm của nhà thơ Tú Xương, việc sở hữu bản tuyển tập Thơ Trần Tế Xương PDF rất hữu ích. Nhiều nguồn tài liệu giáo dục và thư viện trực tuyến cung cấp các tuyển tập thơ Tú Xương dạng PDF, giúp bạn đọc dễ dàng truy cập và lưu trữ.
Bạn có thể tìm kiếm trên các trang web chia sẻ tài liệu học tập, thư viện số hoặc diễn đàn văn học với từ khóa “tuyển tập thơ Trần Tế Xương PDF”, “download thơ Tú Xương PDF”. Hãy chọn nguồn đáng tin cậy để có tài liệu chất lượng, làm phong phú thêm tủ sách văn học của bạn.