Tải Sách “Chúng Ta Đang Sống Vì Điều Gì?” PDF – Sayadaw U Jotika

Bài pháp thoại “Chúng ta đang sống vì điều gì?” do Thiền sư Sayadaw U Jotika giảng tại Úc vào ngày 13/04/1997, được Việt Hùng dịch sang tiếng Việt, là một bài giảng tuy giản dị nhưng chứa đựng một khung sườn tham khảo sâu sắc cho cuộc đời mỗi người. Thông điệp cốt lõi xoay quanh câu hỏi căn bản mà có lẽ ai trong chúng ta cũng từng tự vấn: “Tôi đang sống vì điều gì?” hay một cách diễn đạt khác “Tôi thực sự yêu thích làm điều gì?”. Thiền sư chỉ ra rằng, ý nghĩa của hai câu hỏi này thực chất là một, và việc tìm ra câu trả lời là vô cùng quan trọng, bởi nếu không, cuộc sống của chúng ta sẽ trở nên vô nghĩa, thiếu mục đích. Bài pháp đặc biệt ý nghĩa cho những ai đang ở lứa tuổi trung niên, giai đoạn được xem là “khoảnh khắc mở ra quan trọng”, mang đến cơ hội nhìn nhận lại và định hướng lại cuộc đời mình một cách lợi lạc nhất.

Khởi Đầu Cuộc Sống: Sinh Tồn và Các Mối Quan Hệ

Giai đoạn sơ sinh: Nhu cầu tồn tại cơ bản

Khi chúng ta chào đời, điều quan trọng nhất chính là sự tồn tại, là sống sót. Không có mục đích nào khác ngoài việc duy trì sự sống. Cha mẹ chăm sóc, cho ăn uống, và chúng ta dần lớn lên trong sự bao bọc đó.

Tầm quan trọng của mối quan hệ (mẹ, cha, gia đình)

Ngay khi có thể nhìn và nghe, động cơ của chúng ta bắt đầu thay đổi. Chúng ta hứng thú với thế giới xung quanh, nhận biết khuôn mặt và giọng nói của cha mẹ, đặc biệt là mẹ. Sự gắn bó này mang lại cảm giác an toàn, ấm áp. Mối quan hệ với người thân trở thành yếu tố thiết yếu. Thiền sư nhấn mạnh rằng, chỉ có thức ăn thôi là không đủ để tồn tại; chúng ta cần các mối quan hệ.

Sự cần thiết của tương tác và cảm giác an toàn

Ngay cả trước khi biết nói, trẻ sơ sinh đã cần được tương tác, trò chuyện, ôm ấp. Cảm giác được mong muốn, yêu thương, coi trọng là một phần không thể thiếu của sự nuôi dưỡng. Thiếu đi những mối quan hệ tốt đẹp, chúng ta không thể phát triển thành một con người hoàn chỉnh. Sự nuôi dưỡng về mặt thể chất và các mối quan hệ tình cảm là những điều quan trọng nhất trong giai đoạn đầu đời này.

Tuổi Thơ: Khám Phá, Sáng Tạo và Học Cách Chung Sống

Khám phá thế giới và phát triển tiềm năng (vận động)

Khi cơ thể cứng cáp hơn, chúng ta bắt đầu khám phá thế giới xung quanh. Việc vận động, sử dụng tay chân không chỉ là bản năng mà còn là cách để phát triển các tiềm năng, các chức năng vận động. Chúng ta không thể ngồi yên một chỗ mà luôn muốn tìm tòi, học hỏi.

Xây dựng mối quan hệ bạn bè đồng trang lứa

Ngoài gia đình, trẻ em cần xây dựng mối quan hệ với bạn bè cùng tuổi. Chơi đùa, cười nói cùng nhau là một phần quan trọng của sự phát triển xã hội. Chỉ có mối quan hệ với cha mẹ là không đủ.

Sự sáng tạo và học hỏi qua trò chơi

Trẻ em thể hiện sự sáng tạo qua việc tự làm đồ chơi từ những vật dụng đơn giản. Đây là bản tính tự nhiên của con người. Chơi với đồ chơi và tự tạo ra đồ chơi đều đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển.

Học về chia sẻ, ích kỷ, xung đột và hòa giải

Qua việc chơi chung, trẻ học được cả sự chia sẻ lẫn tính ích kỷ. Đôi khi vui vẻ hợp tác, lúc khác lại tranh giành đồ chơi, thậm chí đánh nhau. Đây là quá trình cần thiết để học cách khẳng định bản thân, đấu tranh cho quyền lợi của mình một cách công bằng.

Tôn trọng giới hạn và hợp tác

Trẻ cũng học cách tôn trọng giới hạn của người khác và của chính mình, học cách hợp tác. Nếu không hợp tác, sẽ không có ai chơi cùng. Trẻ nhận ra rằng không thể lúc nào cũng làm theo ý mình hay ích kỷ. Khi xảy ra xung đột, trẻ học cách làm hòa, tha thứ và duy trì mối quan hệ, ngay cả khi bị tổn thương. Bài học này giúp chúng ta trở nên cao thượng hơn.

Bước Ngoặt Đến Trường: Kỷ Luật và Thích Nghi

Sự thay đổi lớn khi bắt đầu đi học

Việc đến trường đánh dấu một sự thay đổi lớn lao trong cuộc đời trẻ. Từ môi trường gia đình được chăm sóc tự do, trẻ bước vào môi trường có kỷ luật, thời khóa biểu. Đối với một số trẻ, sự chuyển tiếp đột ngột có thể gây sợ hãi, căng thẳng.

Học về kỷ luật và sự chờ đợi

Ở trường, trẻ học về kỷ luật – làm những điều tốt cho hiện tại và cả tương lai. Trẻ học cách hạn chế mong muốn tức thời (muốn chơi ngay) để làm việc cần làm trước (học bài). Học cách chờ đợi là một phần quan trọng của quá trình này.

Hạn chế như một yếu tố tích cực

Thiền sư nhấn mạnh rằng hạn chế không phải là tiêu cực, mà là một điều tích cực và cần thiết. Kỷ luật giúp chúng ta biết trì hoãn sự thỏa mãn tức thời vì lợi ích lâu dài.

Tuổi Dậy Thì: Khẳng Định Bản Thân và Học Cách Độc Lập

Thay đổi sinh lý và tâm lý

Tuổi dậy thì mang đến những thay đổi lớn về cơ thể và tâm lý. Những thay đổi này có thể gây bối rối, sợ hãi nếu không được người lớn giải thích và chuẩn bị tâm lý. Các cảm xúc trở nên mạnh mẽ hơn.

Mong muốn độc lập và nổi loạn

Đây là giai đoạn trẻ muốn khẳng định bản thân, muốn được công nhận là một cá thể riêng biệt với suy nghĩ, sở thích riêng. Trẻ có thể trở nên nổi loạn, nói “không” với yêu cầu của cha mẹ. Thiền sư xem đây là một dấu hiệu tích cực của sự trưởng thành.

Tầm quan trọng của việc học cách chịu trách nhiệm

Trong giai đoạn này, trẻ đang học cách trở nên độc lập, tự đưa ra quyết định. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải học cách chịu trách nhiệm đi kèm với sự tự do đó. Hầu hết mọi người chỉ muốn tự do mà quên mất trách nhiệm.

Vai trò của cha mẹ trong việc hướng dẫn khéo léo

Cha mẹ cần hiểu và hỗ trợ con một cách khéo léo, tôn trọng, với lòng tốt và sự thông hiểu. Thay vì xem sự nổi loạn là tiêu cực, hãy giúp con phát triển ý thức trách nhiệm song song với sự độc lập. Khi đó, trẻ sẽ trưởng thành và có thể giúp đỡ lại gia đình.

Giá trị cốt lõi: Trở nên độc lập

Học cách độc lập, tự đứng trên đôi chân của mình, tự ra quyết định và chịu trách nhiệm là giá trị quan trọng nhất cần được vun đắp trong giai đoạn dậy thì. Dù chưa hoàn toàn trưởng thành, đây là bước đệm quan trọng để vào đời.

Rời Gia Đình Đến Đại Học: Tự Do và Trách Nhiệm

Tự do mới và những cạm bẫy tiềm ẩn

Sau trung học, nhiều người rời gia đình để học đại học ở thành phố khác. Đây là lúc họ hoàn toàn tự do, không còn sự giám sát trực tiếp của cha mẹ. Sự tự do này đi kèm với nhiều cám dỗ và nguy cơ phạm sai lầm nghiêm trọng nếu thiếu sự chuẩn bị.

Sự cần thiết của tự kỷ luật và trách nhiệm

Nếu không học được cách tự chịu trách nhiệm và tự kỷ luật trong giai đoạn trước, người trẻ có thể lãng phí cuộc đời mình. Việc dạy dỗ về các giá trị sống và trách nhiệm là vô cùng quan trọng.

Thay đổi giá trị theo từng giai đoạn

Các giá trị mà chúng ta coi trọng sẽ thay đổi theo từng giai đoạn cuộc đời. Không thể áp đặt giá trị của người lớn lên trẻ nhỏ (ví dụ: bắt trẻ 3-4 tuổi hành thiền). Sự thay đổi giá trị phù hợp với lứa tuổi là cần thiết cho sự trưởng thành.

Trưởng Thành Sớm: Sự Nghiệp, Gia Đình và Những Lựa Chọn

Tìm việc, kiếm tiền, kết hôn, xây dựng gia đình

Sau đại học, mục tiêu phổ biến là tìm việc, kiếm tiền, kết hôn, mua nhà, sinh con. Đây là những bước tự nhiên trong quá trình xây dựng cuộc sống.

Khó khăn trong việc đưa ra lựa chọn đúng đắn (bạn đời)

Việc lựa chọn bạn đời là một quyết định hệ trọng nhưng lại rất khó khăn, vì ở giai đoạn này, chúng ta thường chưa đủ trưởng thành, dễ bị chi phối bởi sự si mê hoặc cảm giác cô đơn. Nhiều người đưa ra lựa chọn sai lầm dẫn đến đổ vỡ.

Thiếu sự chuẩn bị cho vai trò làm cha mẹ, vợ chồng

Xã hội thường không trang bị đủ kiến thức và kỹ năng để làm vợ, làm chồng, làm cha mẹ. Chúng ta thường bước vào vai trò này dựa trên bản năng sinh lý hơn là sự trưởng thành về tâm lý.

Tầm quan trọng của việc dạy kỹ năng sống và mối quan hệ

Cần phải dạy cho người trẻ cách lựa chọn bạn đời phù hợp, cách xây dựng mối quan hệ lành mạnh, cách làm cha mẹ tốt. Đây là những giá trị quan trọng cần ưu tiên trong giai đoạn này. Một số người may mắn được tiếp cận thiền tập từ sớm, giúp họ trưởng thành và đưa ra quyết định đúng đắn hơn.

Tuổi Trung Niên: Đánh Giá Lại và Tìm Kiếm Ý Nghĩa Sâu Sắc Hơn

Nhìn lại ước mơ và thực tế (thất vọng là bình thường)

Bước vào tuổi 40, 50, nhiều người nhìn lại những ước mơ thời trẻ và nhận ra không phải tất cả đều thành hiện thực. Sự thất vọng là điều bình thường. Thiền sư khuyên rằng chúng ta không cần bám víu vào những ước mơ cũ mà có thể thay đổi mục tiêu, thay đổi giá trị cho phù hợp với giai đoạn hiện tại.

Midlife – “Buổi chiều” của cuộc đời, thời điểm tâm lý quan trọng

Tuổi trung niên (khoảng sau 35 tuổi) được ví như “buổi chiều” của cuộc đời, khi mặt trời bắt đầu lặn. Đây là thời điểm tâm lý cực kỳ quan trọng, tương tự như tuổi dậy thì. Nhiều người cảm thấy sợ hãi khi nhận ra cuộc đời đã đi qua nửa dốc mà vẫn chưa thực sự học được cách sống.

Khoảnh khắc mở ra để đánh giá lại giá trị

Tuổi trung niên là lúc chúng ta có đủ trải nghiệm (cả niềm vui và khổ đau, thành công và thất bại) để nhìn lại và đánh giá các giá trị đã theo đuổi. Đây là khoảnh khắc quan trọng để xem xét lại: Chúng ta đã sống vì điều gì? Động lực nào dẫn dắt chúng ta?

Câu chuyện về người bác sĩ Canada:

Thiền sư kể câu chuyện về một người bạn bác sĩ người Canada, một người có tất cả: thông minh, thành đạt, giàu có, gia đình bề ngoài hạnh phúc.

• Thành công vật chất nhưng trống rỗng: Dù đạt được mọi thứ xã hội ao ước, anh cảm thấy mất động lực, công việc trở thành thủ tục nhàm chán, không còn hứng thú với gia đình.
• Trầm cảm và mất phương hướng: Anh được chẩn đoán mắc bệnh trầm cảm. Dù có tất cả, anh mất hết hứng thú với mọi thứ. Anh cảm thấy bị mắc kẹt.
• Từ bỏ tất cả, tìm đến thiền Vipassana: Anh bỏ việc, ly hôn, bán nhà cửa, sống lang thang như một người hippie, thử cả chất gây nghiện nhưng vẫn không tìm thấy sự thỏa mãn. Cuối cùng, theo lời khuyên của một người bạn, anh đến một thiền viện tham dự khóa thiền Vipassana 10 ngày.
• Tìm thấy bình yên nội tại và lòng trắc ẩn: Sau những ngày đầu khó khăn, anh bắt đầu trải nghiệm được những khoảnh khắc bình yên, tĩnh lặng sâu sắc. Anh nhận ra đây mới là tự do thực sự, hạnh phúc thực sự nằm ở bên trong tâm, không phải ở những thứ bên ngoài. Anh hành thiền miên mật trong nhiều năm, phát triển tuệ giác sâu sắc về bản chất của tâm, của khổ đau và hạnh phúc. Khi thực hành thiền tâm từ, anh cảm nhận sâu sắc nỗi đau của người khác, bao gồm cả người vợ cũ, và lòng trắc ẩn trỗi dậy.
• Thay đổi thái độ sống và làm việc: Anh quay về, xin lỗi và tái hôn với vợ cũ, không phải vì si mê mà vì lòng trắc ẩn và tình thương yêu chân thành. Anh quay lại nghề y nhưng với thái độ hoàn toàn khác: kiên nhẫn hơn, lắng nghe hơn, muốn trị liệu toàn bộ cuộc đời bệnh nhân chứ không chỉ bệnh tật. Anh cân bằng cuộc sống giữa làm việc (với tâm thế phụng sự) và hành thiền, dạy thiền.
• Bài học về hạnh phúc thực sự và giá trị sống: Câu chuyện cho thấy hạnh phúc đích thực không đến từ vật chất bên ngoài mà từ sự bình yên và các phẩm chất cao thượng bên trong tâm hồn. Động lực đúng đắn (tâm từ, lòng trắc ẩn) khi làm việc sẽ mang lại sự mãn nguyện, khác với động lực ích kỷ chỉ mang lại tiền bạc nhưng trống rỗng.

Tu Dưỡng Trí Tuệ: Mục Đích Cao Cả Hơn Ở Nửa Sau Cuộc Đời

Pháp ở khắp mọi nơi – Học từ kinh nghiệm sống

Thiền sư nhấn mạnh rằng mọi trải nghiệm trong cuộc sống, mọi người chúng ta gặp, mọi sự kiện xảy ra đều là Pháp (Dhamma – sự thật, giáo lý). Nếu có cái nhìn đúng đắn, chánh niệm, chúng ta có thể học hỏi từ mọi thứ, kể cả từ những sai lầm và khổ đau. Mọi thứ đều nằm trong Tứ Diệu Đế.

Sự cần thiết phải thay đổi cách sống so với nửa đầu cuộc đời

Chúng ta không thể sống nửa sau cuộc đời theo cách của nửa đầu. Những giá trị, mục tiêu và cách sống của tuổi trẻ không còn phù hợp. Cơ thể và tâm lý đã thay đổi. Những gì từng là tuyệt vời vào “buổi sáng” có thể trở nên rất khiêm tốn vào “buổi chiều”.

Tu dưỡng trí tuệ là nhiệm vụ của tuổi trung niên

Khi các nhu cầu cơ bản và mục tiêu xã hội (sự nghiệp, gia đình) đã phần nào được đáp ứng, cuộc đời đòi hỏi chúng ta một mục đích cao hơn: phát triển các phẩm chất bên trong, các phẩm chất tâm linh. Đây được gọi là “tu dưỡng trí tuệ” (cultivation of wisdom/culture). Đây là đặc quyền và nhiệm vụ chính của tuổi trung niên.

Trở thành tấm gương và truyền đạt giá trị

Những người trưởng thành cần tu dưỡng trí tuệ không chỉ cho bản thân mà còn để làm tấm gương tốt đẹp cho thế hệ trẻ, truyền đạt lại những hiểu biết và giá trị sống cao đẹp.

Vượt lên bản năng tự nhiên để vun bồi phẩm chất cao thượng

Mục đích tự nhiên (sinh sản, bảo vệ nòi giống, kiếm tiền, địa vị) là bản năng. Tu dưỡng trí tuệ là vượt lên trên bản năng đó. Ví dụ, lập gia đình là tự nhiên, nhưng đối xử với bạn đời bằng lòng tốt, sự tôn trọng, tâm từ, lòng trắc ẩn thực sự mới là tu dưỡng trí tuệ. Những phẩm chất này tiềm ẩn trong mỗi chúng ta như hạt giống, cần được vun trồng.

Tầm quan trọng của việc thực hành (thiền, chánh niệm)

Tu dưỡng trí tuệ không phải là lời nói suông mà là sự chuyển hóa nội tâm thông qua thực hành, như thiền chánh niệm. Thực hành giúp thuần hóa phần “thú tính” bên trong, phát triển các phẩm chất tốt đẹp.

Sự cần thiết của cộng đồng và hỗ trợ lẫn nhau

Để phát triển tâm linh, chúng ta cần sự hỗ trợ lẫn nhau trong một cộng đồng cùng chí hướng. Cần dành thời gian, công sức và cả nguồn lực vật chất (một cách đúng đắn) để tạo điều kiện cho việc tu dưỡng trí tuệ chung của mọi người.

Đánh giá

Bài pháp thoại “Chúng ta đang sống vì điều gì?” của Thiền sư Sayadaw U Jotika là một kim chỉ nam quý giá cho hành trình cuộc đời. Bài giảng cung cấp một cái nhìn xuyên suốt về sự thay đổi tất yếu của các giá trị và mục đích sống qua từng giai đoạn, từ nhu cầu sinh tồn cơ bản đến khám phá thế giới, khẳng định bản thân, xây dựng sự nghiệp, gia đình và cuối cùng là sự thức tỉnh về nhu cầu tu dưỡng tâm linh ở tuổi trung niên.

Điểm đặc biệt giá trị của bài pháp là sự nhấn mạnh vào giai đoạn trung niên như một “khoảnh khắc mở ra quan trọng”, một cơ hội để đánh giá lại cuộc sống và chuyển hướng sang việc vun bồi các phẩm chất nội tâm, tìm kiếm hạnh phúc đích thực từ bên trong thay vì đuổi theo những giá trị vật chất bên ngoài. Câu chuyện cảm động và sâu sắc về người bác sĩ Canada là minh chứng sống động cho sự chuyển hóa này, cho thấy sức mạnh của thiền tập và lòng trắc ẩn trong việc tìm lại ý nghĩa cuộc sống.

Bài pháp không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà còn mang tính thực tiễn cao, khuyến khích người nghe nhìn lại chính mình, áp dụng những ý tưởng vào cuộc sống thực tế và bắt tay vào hành động (“xắn tay áo lên và bắt tay vào làm”) thông qua việc thực hành chánh niệm, thiền định và phát triển các phẩm chất cao thượng. Đây là một nguồn cảm hứng mạnh mẽ cho bất kỳ ai đang tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống, đặc biệt là những người đang ở hoặc sắp bước vào giai đoạn “buổi chiều” của cuộc đời.

Tài liệu tham khảo và ủng hộ tác giả/dịch giả

• Bài gốc tiếng Anh: Dhamma talk: What are we living for?
• Tham khảo thêm về hạnh phúc:
  • Hạnh phúc dưới lăng kính Phật giáo
  • Những nguyên lý để sống hạnh phúc
• Thông tin dịch giả Việt Hùng và các tác phẩm khác:
  • Viet Hung | A Happiness pursuer | Author of The Happiness Journal, Tản mạn về Hạnh phúc and NGẪM CAFÉ
  • Sách dịch: Tầm nhìn của Pháp, Trái tim thiền Phật giáo, Thiền cho người mới bắt đầu, Nổi loạn và tự do, Bài chú giải Kinh Mangala Sutta, Sức mạnh của sự hoài nghi và thiền chánh niệm (Vipassana), Những nguyên lý để sống hạnh phúc, Chúng ta đang sống vì điều gì?, Sự cho đi và Tình thương yêu, “Lấy tâm mình làm bạn của chính mình”, Cảm xúc, Thiền với sự hình dung, Căng thẳng, Bản chất cao thượng, Hãy nương tựa vào chính mình, Khuôn mặt vĩ đại trên núi đá, Năm chướng ngại phát triển tâm linh và cách chinh phục
  • Website: https://www.viethungnguyen.com

Tải về sách “Chúng ta đang sống vì điều gì?” (Ebook/PDF)

Bạn có thể tìm đọc và suy ngẫm sâu hơn về bài pháp thoại ý nghĩa này qua các định dạng sau:

• Google Play: https://tinyurl.com/2p9hbkkp
• Apple Books: http://books.apple.com/us/book/id6503229378
• Tải về định dạng EPUB: https://saigonmeditationproject.org/wp-content/uploads/2022/10/chung-ta-dang-song-vi-dieu-gi.epub_.zip
• Tải về định dạng PDF: https://saigonmeditationproject.org/wp-content/uploads/2024/11/Chung-ta-dang-song-vi-dieu-gi.pdf

Hãy tải về, đọc và chiêm nghiệm để tìm thấy hướng đi ý nghĩa cho chính cuộc đời bạn.

TẢI SÁCH PDF NGAY