Contents
Cuốn hồi ký Việt Nam Nhân Chứng của cố Trung Tướng Trần Văn Đôn là một tài liệu lịch sử quan trọng, cung cấp cái nhìn sâu sắc từ một nhân vật chủ chốt trong chính trường và quân đội Việt Nam Cộng Hòa về những biến động giai đoạn 1960-1963. Đặc biệt, những trang viết về cuộc vận động bình đẳng tôn giáo của Phật giáo Việt Nam năm 1963 và cuộc tấn công các chùa đêm 20/8/1963 hé lộ nhiều chi tiết nội bộ và tâm trạng của giới tướng lĩnh trước sự sụp đổ của chế độ Ngô Đình Diệm. Việc tìm kiếm Hồi Ký Việt Nam Nhân Chứng Pdf cho thấy sự quan tâm của độc giả đối với những góc nhìn trực tiếp, ít qua bộ lọc chính thống, về một giai đoạn lịch sử đầy biến động của đất nước.
Diễn Biến Đêm Tấn Công Các Chùa 20/8/1963
Theo hồi ký của Trung Tướng Trần Văn Đôn, chiều ngày 20 tháng 8 năm 1963, ông Ngô Đình Nhu đã triệu tập các tướng lĩnh chủ chốt gồm ông (lúc đó là quyền Tổng Tham Mưu Trưởng), Thiếu Tướng Trần Thiện Khiêm (Tham Mưu Trưởng), Thiếu Tướng Tôn Thất Đính (Tư lệnh Quân trấn Sài Gòn) và Đại Tá Nguyễn Văn Y (Tổng giám đốc Công an Cảnh sát) đến dinh Độc Lập. Tại đây, ông Nhu ra lệnh với nội dung ngắn gọn: “Tối nay sẽ bắt các sư sãi cộng sản”.
Lệnh tấn công các chùa được thực thi ngay trong đêm 20 tháng 8, lợi dụng tình hình giới nghiêm. Tuy nhiên, theo lời kể của ông Đôn, lực lượng chủ công không phải là quân đội chính quy mà là Lực Lượng Đặc Biệt do Đại Tá Lê Quang Tung chỉ huy, phối hợp cùng Cảnh Sát Đặc Biệt của Dương Văn Hiếu, Mật vụ và Cảnh sát chiến đấu của Trần Văn Tư (Giám đốc Cảnh sát Đô thành). Lực Lượng Đặc Biệt, thành lập từ năm 1956, là một đơn vị tinh nhuệ, trang bị hiện đại và được huấn luyện kỹ lưỡng, trực thuộc quyền điều động riêng.
Biết rằng hành động này sẽ gây tổn hại nghiêm trọng cho chế độ, nhưng các tướng lĩnh có mặt lúc đó cảm thấy không thể can gián. Trung Tướng Đôn và Tướng Khiêm đã theo dõi diễn biến qua hệ thống bộ đàm của Cảnh sát tại Bộ Tổng Tham Mưu và xác nhận Đại Tá Lê Quang Tung là người chỉ huy tổng quát chiến dịch.
Khoảng 1 giờ khuya, hai ông đã đến chùa Xá Lợi. Cảnh tượng tại chùa lúc đó là đèn còn sáng, cảnh sát vẫn hiện diện. Khi được hỏi về các vị chức sắc Phật giáo, cảnh sát cho biết họ đã bị đưa đi nơi khác (Phú Nhuận), riêng Hòa Thượng Thích Tịnh Khiết do sức khỏe yếu nên sẽ được đưa vào bệnh viện quân sự Cộng Hòa vào sáng hôm sau.
Thiết Quân Luật và Nỗ Lực Minh Oan Của Quân Đội
Ngay sau chuyến thị sát chùa Xá Lợi, khoảng 3 giờ sáng, Trung Tướng Đôn và Tướng Khiêm đến dinh Gia Long gặp ông Ngô Đình Nhu. Tại đây, ông Nhu yêu cầu các tướng ra lệnh thiết quân luật. Ông Đôn nhận định rằng động thái này nhằm mục đích đổ trách nhiệm vụ tấn công chùa cho quân đội, nhưng ông vẫn im lặng chấp hành.
Vào lúc 5 giờ sáng, Tổng thống Diệm triệu tập Nội Các để thông báo sự việc. Ngay trong phiên họp này, Ngoại Trưởng Vũ Văn Mẫu đã từ chức để phản đối hành động đàn áp Phật giáo. Tiếp đó, Đại sứ VNCH tại Mỹ Trần Văn Chương và phu nhân (Quan sát viên tại Liên Hiệp Quốc) cũng đồng loạt từ chức vì không thể chấp nhận hành động của chính quyền và những phát ngôn của con gái mình (bà Ngô Đình Nhu). Những sự từ chức này đã giáng những đòn mạnh vào uy tín của chế độ Ngô Đình Diệm.
Lệnh thiết quân luật, vốn chỉ áp dụng trong tình trạng nguy hiểm thực sự cho quốc gia, đã khiến giới tướng lĩnh ngỡ ngàng. Trung Tướng Dương Văn Minh đề xuất ý kiến với ông Đôn: xin phép Tổng thống cho triệu tập các tướng lĩnh tại Đô thành họp hằng ngày để “học tập ưu khuyết điểm” của lệnh thiết quân luật. Ông Đôn đã trình bày ý kiến này với ông Nhu vào chiều 21 tháng 8. Vì việc “học tập” gián tiếp thể hiện sự chấp nhận lệnh thiết quân luật và trách nhiệm tấn công chùa, ông Nhu đã chấp thuận mà không nghi ngờ.
Phản Ứng Quốc Tế và Nỗ Lực Cải Chính Thông Tin
Ngày 21 tháng 8, đài VOA (Voice of America) loan tin quân đội VNCH đã tuân lệnh Tổng thống tấn công các chùa. Để cải chính thông tin sai lệch này, Trung Tướng Đôn đã bí mật mời sĩ quan CIA L. Conein đến Bộ Tổng Tham Mưu vào đêm đó. Ông khẳng định với Conein rằng quân đội không tham gia vào vụ tấn công, yêu cầu Conein báo cáo lại cho Đại sứ Mỹ. Khi Conein hỏi về ý định đảo chính của các tướng lĩnh, ông Đôn trả lời đây là chuyện quan trọng và sẽ bàn sau.
Ngày hôm sau, VOA đã cải chính tin tức, nêu rõ quân đội không tấn công chùa. Điều này làm ông Nhu tức giận, buộc các tướng phải họp báo tuyên bố ủng hộ Tổng thống và yêu cầu ông Đôn ra nhật lệnh khẳng định quân đội có tham gia. Ông Đôn buộc phải tuân lệnh ra nhật lệnh kêu gọi đoàn kết sau lưng Tổng thống, nhưng trong lòng ông và các tướng lĩnh khác đầy mâu thuẫn, tìm cách làm sao để quân nhân và đồng bào hiểu rằng họ đang chuẩn bị hành động chống lại chính quyền.
Làn Sóng Phản Đối Lan Rộng và Hậu Quả Bi Thảm
Sau đêm 20 tháng 8, các cuộc khám xét, bắt bớ tu sĩ và Phật tử diễn ra trên diện rộng ở các tỉnh thành. Nhiều Huynh trưởng và Đoàn sinh Gia đình Phật tử, đặc biệt ở miền Trung, đã bị bắt giữ và đánh đập. Các trường học lớn phải đóng cửa do sinh viên, học sinh bãi khóa và chính quyền lo ngại các cuộc biểu tình mới.
Bất chấp sự đàn áp và bắt bớ các lãnh đạo Phật giáo, vài ngày sau, một cuộc biểu tình lớn vẫn nổ ra trước chợ Bến Thành (Sài Gòn). Lần này, cảnh sát đã dùng vũ lực mạnh tay hơn, không chỉ hơi cay hay dùi cui mà cả súng đạn. Hậu quả là nữ sinh Quách Thị Trang, một Phật tử thuộc Gia đình Phật tử miền Vĩnh Nghiêm, đã bị bắn chết. Nhiều người khác bị thương do đánh đập.
Cái chết của Quách Thị Trang gây chấn động lớn, khiến các quân nhân cảm thấy hổ thẹn và dân chúng thêm căm phẫn. Nhà tù trở nên quá tải. Ông Đôn ghi nhận nhiều quân nhân rất khổ tâm khi phải thi hành lệnh đàn áp. Ở một số tỉnh, quân đội thậm chí đã bày tỏ sự thông cảm với người biểu tình thay vì đàn áp thẳng tay, khác với lực lượng cảnh sát (đặc biệt là cảnh sát đặc biệt và cảnh sát dã chiến, nơi có nhiều đảng viên Cần Lao).
Phản Ứng Quốc Tế và Tâm Trạng Của Các Tướng Lĩnh
Vụ việc Quách Thị Trang và các cuộc đàn áp tiếp theo không chỉ làm gia tăng sự căm phẫn trong nước mà còn khiến cộng đồng quốc tế và Việt kiều lên án mạnh mẽ. Trước tình hình đó, bà Ngô Đình Nhu quyết định thực hiện chuyến công du “giải độc” ở nước ngoài.
Đầu tháng 10 năm 1963, khi bà Nhu đến Pháp, bà đã vấp phải sự phản đối dữ dội từ sinh viên và Việt kiều, họ ném cà chua, trứng thối và hô khẩu hiệu đả đảo chế độ. Đáng chú ý, con trai của Trung Tướng Trần Văn Đôn cũng tham gia tổ chức các cuộc biểu tình này. Sau đó, Tổng thống Diệm đã gặp và hỏi ông Đôn về người con trai đang học ở Paris, nhưng không đưa ra lời bình phẩm nào.
Ngày 22 tháng 8, ông Đôn đến thăm Hòa Thượng Thích Tịnh Khiết tại bệnh viện. Lời hỏi thăm đầy mệt mỏi của Hòa thượng: “Tại sao lại đánh chúng tôi?” khiến ông vô cùng xót xa nhưng không biết phải trả lời thế nào. Áp lực từ gia đình cũng gia tăng, nhiều sĩ quan bị vợ (kể cả không theo đạo Phật) trách móc về việc tham gia đàn áp. Ngay cả Đại Tá Trần Ngọc Huyến, một người Công giáo ủng hộ nhiệt thành ông Diệm, cũng phản đối hành động này.
Những sự kiện dồn dập này, theo lời ông Đôn, chính là giọt nước tràn ly, đẩy những bất mãn âm ỉ về sự độc tài, bất công của chế độ tích tụ từ năm 1960 đến đỉnh điểm. “Những chuẩn bị từ lâu nay đến lúc phải thi hành”, ông viết, ám chỉ quyết định tiến hành cuộc đảo chính ngày 1 tháng 11 năm 1963.
Trần Văn Đôn (1917-1998) là một nhân vật quân sự và chính trị nổi bật của Việt Nam Cộng Hòa. Ông giữ nhiều chức vụ quan trọng như Tổng Tham Mưu Trưởng, Bộ trưởng Quốc phòng. Là người trực tiếp tham gia vào nhiều sự kiện trọng đại, bao gồm cả cuộc đảo chính lật đổ Ngô Đình Diệm, hồi ký “Việt Nam Nhân Chứng” của ông cung cấp một góc nhìn độc đáo và chi tiết từ người trong cuộc, làm sáng tỏ nhiều khía cạnh của một giai đoạn lịch sử phức tạp.
Những trang viết trích từ hồi ký Việt Nam Nhân Chứng cho thấy rõ sự rạn nứt sâu sắc trong nội bộ chính quyền Ngô Đình Diệm, vai trò bị động ban đầu nhưng dần chuyển sang chủ động của quân đội trước cuộc khủng hoảng Phật giáo 1963. Lời kể của Trần Văn Đôn không chỉ là bằng chứng về các sự kiện cụ thể như lệnh tấn công chùa, việc ban bố thiết quân luật, mà còn phản ánh tâm trạng giằng xé, nỗi hổ thẹn và quyết tâm hành động của các tướng lĩnh chủ chốt. Đây là những thông tin giá trị mà độc giả tìm kiếm khi muốn tiếp cận hồi ký Việt Nam Nhân Chứng PDF, mong muốn hiểu rõ hơn bản chất của các biến cố lịch sử qua lời kể của nhân chứng trực tiếp.
Tài Liệu Tham Khảo
- Trần Văn Đôn (1989). Việt Nam Nhân Chứng. USA: Nxb Xuân Thu.
Tải Hồi Ký Việt Nam Nhân Chứng PDF
Để có cái nhìn toàn diện về những sự kiện lịch sử giai đoạn 1960-1963 qua lời kể của Trung Tướng Trần Văn Đôn, bạn đọc có thể tìm đọc bản đầy đủ của tác phẩm. Việc tìm kiếm và tải hồi ký Việt Nam Nhân Chứng PDF từ các nguồn lưu trữ sách hoặc thư viện trực tuyến uy tín sẽ giúp bạn tiếp cận tài liệu quý giá này một cách trọn vẹn.