Tìm Hiểu Về Trí Nhớ và Cách Ứng Phó Các Vấn Đề Liên Quan

Trong bối cảnh tìm kiếm thông tin về cải thiện trí nhớ, nhiều người quan tâm đến chủ đề “Trí Nhớ Không Giới Hạn Pdf”. Tuy nhiên, việc chăm sóc người gặp vấn đề về trí nhớ, như bệnh mất trí nhớ do Alzheimer hoặc các rối loạn não bộ khác, đặt ra những thách thức rất khác biệt. Những tình trạng này khiến người bệnh khó ghi nhớ, suy nghĩ rõ ràng, giao tiếp và tự chăm sóc bản thân. Bên cạnh đó, mất trí nhớ có thể làm thay đổi tính cách, tâm trạng và hành vi. Tài liệu này cung cấp một số chiến lược thực tế để đối phó với các vấn đề hành vi gây phiền hà và khó khăn trong giao tiếp thường gặp khi chăm sóc người bệnh mất trí nhớ.

Người chăm sóc cao tuổi đang lắng nghe bệnh nhân

Mười Lời Khuyên Giao Tiếp Hiệu Quả

Không ai sinh ra đã biết cách giao tiếp với người bệnh mất trí nhớ, nhưng chúng ta hoàn toàn có thể học hỏi. Nâng cao kỹ năng giao tiếp sẽ giúp việc chăm sóc ít căng thẳng hơn và có thể cải thiện chất lượng mối quan hệ giữa bạn và người thân. Kỹ năng giao tiếp tốt cũng sẽ tăng khả năng xử lý các hành vi khó khăn có thể gặp phải.

Thiết Lập Tâm Trạng Tích Cực

Thái độ, ngôn ngữ cơ thể, cảm xúc và suy nghĩ của bạn có ảnh hưởng mạnh mẽ hơn lời nói. Hãy thiết lập một tâm trạng tích cực bằng cách nói chuyện với người bệnh một cách dễ chịu và tôn trọng. Sử dụng biểu cảm khuôn mặt, giọng nói ấm áp và truyền đạt cảm hứng để giúp truyền tải thông điệp và thể hiện tình cảm của bạn.

Thu Hút Sự Chú Ý

Hạn chế phiền nhiễu và tiếng ồn. Tắt đài, tivi, đóng rèm cửa hoặc di chuyển đến nơi yên tĩnh hơn. Trước khi nói, hãy đảm bảo thu hút được sự chú ý của họ. Gọi tên họ, giới thiệu tên và mối quan hệ của bạn, sử dụng tín hiệu phi ngôn ngữ và cử chỉ chạm nhẹ để giúp họ tập trung. Nếu họ đang ngồi, hãy ngồi xuống ngang tầm mắt và duy trì giao tiếp bằng mắt.

Truyền Đạt Rõ Ràng

Sử dụng từ ngữ và câu đơn giản, ngắn gọn. Nói chậm, rõ ràng với giọng điệu trấn an. Không nên nói giọng cao hoặc to hơn, thay vào đó hãy hạ thấp giọng. Nếu họ không hiểu lần đầu, lặp lại thông điệp bằng những từ tương tự. Nếu vẫn không hiểu, chờ vài phút và diễn đạt lại câu hỏi. Sử dụng tên riêng và địa điểm cụ thể thay vì dùng đại từ hoặc từ viết tắt.

Hỏi Câu Hỏi Đơn Giản

Chỉ hỏi một câu hỏi mỗi lần và ưu tiên các câu hỏi chỉ có câu trả lời “có” hoặc “không”. Tránh các câu hỏi mở hoặc đưa ra quá nhiều lựa chọn. Ví dụ, thay vì hỏi “Bạn muốn mặc áo màu gì?”, hãy hỏi “Bạn có thích mặc áo sơ mi trắng hay áo sơ mi xanh?”. Tốt hơn nữa, đưa ra hai chiếc áo để họ lựa chọn, việc nhìn thấy các lựa chọn sẽ giúp làm rõ câu hỏi và có thể dẫn đến phản ứng của người đó.

Lắng Nghe Chân Thành

Kiên nhẫn chờ đợi người thân trả lời. Nếu họ gặp khó khăn khi tìm câu trả lời, hãy đồng ý với họ. Chú ý đến phản ứng bằng lời nói và ngôn ngữ cơ thể của họ, phản hồi một cách thích hợp. Luôn cố gắng lắng nghe ý nghĩa và cảm xúc ẩn chứa sau lời nói.

Chia Nhỏ Hoạt Động

Chia các nhiệm vụ phức tạp thành nhiều bước nhỏ hơn để dễ quản lý. Khuyến khích người thân làm những gì họ có thể, nhẹ nhàng nhắc nhở nếu họ quên và giúp đỡ ở những bước họ không thể tự thực hiện. Sử dụng tín hiệu hình ảnh, chẳng hạn như chỉ tay vào chỗ đặt đĩa ăn, cũng rất hữu ích.

Phân Tán và Chuyển Hướng

Khi người thân trở nên khó chịu, hãy thử thay đổi chủ đề hoặc môi trường. Ví dụ, nhờ họ giúp đỡ việc gì đó hoặc đề nghị đi dạo. Điều quan trọng là kết nối với họ ở mức độ cảm xúc trước khi chuyển hướng. Bạn có thể nói: “Tôi cảm thấy bạn đang buồn – tôi rất tiếc vì bạn đang khó chịu. Chúng ta hãy đi lấy thứ gì đó để ăn nhé.”

Ứng Phó Tình Cảm và Trấn An

Người bệnh mất trí nhớ thường cảm thấy bối rối, lo lắng và không chắc chắn về bản thân. Hơn nữa, họ có thể không nhận thức được thực tế và nhớ lại những điều chưa từng xảy ra. Tránh tranh cãi hoặc thuyết phục họ rằng họ sai. Hãy tập trung vào cảm xúc (là có thật) và phản ứng bằng lời nói, cử chỉ dịu dàng và giúp họ cảm thấy vững tâm. Đôi khi nắm tay, vỗ về, ôm và lời khen ngợi sẽ giúp họ cảm thấy tốt hơn.

Nhớ Về Ngày Xưa

Nhớ về quá khứ thường là một hoạt động nhẹ nhàng và hiệu quả. Người bệnh mất trí nhớ có thể không nhớ những gì xảy ra cách đây 45 phút, nhưng lại có thể nhớ rõ cuộc sống của họ 45 năm trước. Do đó, tránh hỏi về những sự kiện gần đây, chẳng hạn như họ đã ăn gì vào bữa trưa. Thay vào đó, hãy hỏi những câu hỏi chung về những người họ biết trong quá khứ.

Duy Trì Khiếu Hài Hước

Sử dụng sự hài hước bất cứ khi nào có thể, nhưng không phải để chế nhạo. Người bệnh mất trí nhớ có xu hướng vẫn giữ được kỹ năng xã hội và thường rất vui khi cười cùng bạn.

Đối Phó Với Các Hành Vi Gây Phiền Hà

Một trong những thách thức lớn nhất khi chăm sóc người thân bị mất trí nhớ là những thay đổi về tính cách và hành vi thường xảy ra. Cách tốt nhất để ứng phó với những thách thức này là sử dụng sự sáng tạo, linh hoạt, kiên nhẫn và lòng từ bi. Và cũng đừng quên giữ sự khách quan và duy trì khiếu hài hước của bạn.

Để bắt đầu, hãy xem xét các nguyên tắc cơ bản sau:

Nguyên Tắc Cơ Bản

• Chúng ta không thể thay đổi người bệnh. Người bạn đang chăm sóc đã trở thành một con người khác so với trước đây. Khi bạn cố gắng kiểm soát hoặc thay đổi hành vi của họ, bạn rất có thể sẽ không thành công hoặc gặp phải sự chống đối. Điều quan trọng là:
  • Hãy cố gắng thích ứng với hành vi, không kiểm soát hành vi. Ví dụ, nếu một người khăng khăng đòi ngủ trên sàn nhà, hãy đặt một tấm nệm xuống sàn để họ thoải mái hơn.
  • Hãy nhớ rằng chúng ta có thể thay đổi hành vi của chúng ta hoặc môi trường xung quanh. Thay đổi hành vi của chúng ta thường sẽ dẫn đến sự thay đổi trong hành vi của người bạn đang chăm sóc.
• Kiểm tra với bác sĩ. Các vấn đề về hành vi có thể có nguyên nhân y tế tiềm ẩn: có lẽ người bệnh đang bị đau hoặc gặp tác dụng phụ không mong muốn từ thuốc. Trong một số trường hợp, như mất kiểm soát bản thân hoặc ảo giác, một số loại thuốc hoặc phương pháp điều trị có thể giúp giải quyết vấn đề.
• Hành vi có mục đích. Người mắc bệnh mất trí nhớ thường không thể cho chúng ta biết họ muốn hoặc cần gì. Họ có thể làm những việc như quăng hết quần áo ra khỏi tủ mỗi ngày, và chúng ta tự hỏi tại sao. Rất có thể người đó đang cố gắng làm cho bản thân bận rộn hoặc có một nhu cầu nào đó chưa được đáp ứng. Luôn xem xét nhu cầu đằng sau hành vi và cố gắng đáp ứng hoặc thích ứng với chúng khi có thể.
• Hành vi được kích hoạt. Điều quan trọng là hiểu rằng mọi hành vi đều có tác nhân kích hoạt, không phải ngẫu nhiên xảy ra. Tác nhân có thể là bệnh tình hoặc sự thay đổi trong môi trường xung quanh. Mục tiêu để thay đổi hành vi là phá vỡ mô hình đã hình thành. Hãy thử một cách tiếp cận khác hoặc tạo ra một hậu quả khác.
• Ứng phó hôm nay, không phải ngày mai. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến hành vi gây phiền hà và sự tiến triển tự nhiên của bệnh có nghĩa là giải pháp hiệu quả hôm nay có thể phải được điều chỉnh vào ngày mai hoặc có thể không còn hiệu quả nữa. Chìa khóa để quản lý các hành vi khó khăn là chiến lược của bạn phải sáng tạo và linh hoạt để giải quyết một vấn đề cụ thể.
• Tìm kiếm sự hỗ trợ từ những người khác. Bạn không đơn độc. Có rất nhiều người khác đang chăm sóc người bệnh mất trí nhớ. Hãy liên hệ Cơ quan khu vực chuyên về bệnh lão hóa, Hiệp hội Alzheimer địa phương, trung tâm chăm sóc người thân hoặc các tổ chức được liệt kê dưới đây để tìm nhóm hỗ trợ, nguồn lực và dịch vụ có thể giúp bạn. Hy vọng rằng, giống như người thân yêu mà bạn đang chăm sóc, bạn sẽ có những ngày tốt và những ngày tồi tệ. Hãy xây dựng chiến lược để đối phó với những ngày tồi tệ (Xem Chứng sa sút trí tuệ, cách chăm sóc người mắc chứng sa sút trí tuệ và kiểm soát cảm giác thất vọng).

Sau đây là cái nhìn tổng quan về các hành vi phổ biến nhất liên quan đến chứng mất trí với các đề xuất có thể hữu ích trong việc xử lý chúng. Bạn sẽ tìm thấy các nguồn bổ sung được liệt kê ở phần cuối tài liệu này.

Lang Thang

Người bệnh mất trí nhớ đi bộ dường như không có mục đích vì nhiều lý do, chẳng hạn như sự nhàm chán, tác dụng phụ của thuốc hoặc đang tìm kiếm “cái gì đó” hoặc ai đó. Họ cũng có thể đang cố gắng hoàn thành một nhu cầu thể chất nào đó như đói, cần đi vệ sinh hoặc tập thể dục. Việc khám phá nguyên nhân khiến họ đi lang thang không phải lúc nào cũng dễ dàng, nhưng có thể cung cấp những hiểu biết để đối phó với hành vi này.

• Dành thời gian tập thể dục mỗi ngày để giảm bớt sự nhàm chán.
• Cân nhắc lắp đặt ổ khóa cần chìa. Đặt ổ khóa cao hoặc thấp trên cửa, nhiều người bệnh mất trí nhớ sẽ không nghĩ đến việc nhìn lên hoặc xuống xa tầm mắt của họ. Hãy lưu ý về an toàn cháy nổ và an toàn chung cho tất cả thành viên gia đình, ổ khóa phải dễ dàng mở được từ bên trong.
• Thử dùng rào cản như màn che hoặc màn cửa màu để che cửa. Đặt biển báo “Dừng lại” hoặc “Không được vào” cũng có thể hữu ích.
• Đặt một tấm thảm màu đen hoặc sơn một khu vực màu đậm trước hiên nhà; điều này có thể khiến người bệnh mất trí nhớ ngần ngại không bước qua.
• Đặt đồ cầm tay bằng nhựa ở cửa ra vào (có thể tạo tiếng động hoặc cảm giác lạ).
• Cân nhắc lắp đặt hệ thống an ninh gia đình hoặc hệ thống giám sát để theo dõi hoạt động của người bệnh. Hiện nay cũng có các thiết bị kỹ thuật số mới có thể đeo như đồng hồ hoặc kẹp vào quần áo sử dụng hệ thống định vị toàn cầu (GPS) hoặc công nghệ khác để theo dõi vị trí của người bệnh hoặc tìm họ nếu họ đi lang thang.
• Không để các vật dụng không cần thiết như áo khoác, ví, kính của người bệnh ở những nơi dễ thấy có thể khiến họ nhầm lẫn. Nên mang theo một ít đồ dùng cá nhân không sử dụng. Nên đeo vòng tay nhận dạng ID và may nhãn ID vào quần áo của họ.
• Luôn có sẵn một bức ảnh hiện tại của người thân để báo cáo khi bị mất tích. Cân nhắc để lại bản sao trong hồ sơ tại sở cảnh sát hoặc đăng ký tìm người với chương trình Tìm người và Trở về an toàn của Hiệp hội Alzheimer (xem phần nguồn thông tin).
• Nói chuyện với hàng xóm về hành vi đi lang thang của người thân và đảm bảo họ có số điện thoại của bạn.

Mất Kiểm Soát Bản Thân

Việc mất kiểm soát chức năng đại tiện hoặc tiểu tiện thường xảy ra trong quá trình mất trí nhớ. Đôi khi, tai nạn là kết quả của các yếu tố môi trường, ví dụ, người bệnh không thể nhớ phòng tắm ở đâu hoặc không thể đến kịp thời. Nếu điều đó xảy ra, sự thông cảm và trấn an của bạn sẽ giúp người bệnh giữ được nhân phẩm và giảm bớt sự bối rối.

• Thiết lập một thói quen sử dụng nhà vệ sinh. Nhắc nhở người bệnh hoặc đưa họ vào phòng tắm cứ sau hai giờ một lần.
• Lập lịch trình uống chất lỏng để đảm bảo người bệnh đủ nước và không bị mất nước. Tuy nhiên, tránh các thức uống có tác dụng lợi tiểu như trà, cà phê, cola, bia. Hạn chế uống nước vào buổi tối trước khi đi ngủ.
• Sử dụng biển báo (có hình minh họa) để chỉ đường đến phòng tắm.
• Một bô di động, có thể mua ở bất kỳ cửa hàng cung cấp thiết bị y khoa nào, để trong phòng ngủ vào ban đêm và có thể lấy dễ dàng.
• Tấm đệm lót và các sản phẩm thấm hút có thể được mua tại các hiệu thuốc hoặc siêu thị. Một bác sĩ tiết niệu có thể kê đơn sản phẩm hoặc phương pháp điều trị đặc biệt.
• Sử dụng quần áo dễ cởi bỏ với thắt lưng co giãn và quần áo dễ giặt giũ.

Kích Động

Kích động đề cập đến một loạt các hành vi liên quan đến chứng mất trí, bao gồm khó chịu, bồn chồn, và cử chỉ hung hăng bằng lời nói hoặc hành động. Thông thường, hành vi này tiến triển theo từng giai đoạn, từ nhẹ đến nghiêm trọng. Kích động có thể bị kích hoạt bởi nhiều yếu tố, bao gồm môi trường, nỗi sợ hãi và mệt mỏi. Thông thường, kích động xảy ra khi người bệnh cảm thấy “quyền kiểm soát” bị tước đoạt khỏi họ.

• Giảm tiêu thụ caffeine, đường và đồ ăn vặt.
• Giảm tiếng ồn, sự huyên náo hoặc số người trong phòng.
• Duy trì cấu trúc bằng cách giữ các thói quen tương tự hàng ngày. Giữ các vật dụng gia đình và đồ nội thất ở những vị trí quen thuộc. Các vật dụng và hình ảnh quen thuộc mang lại cảm giác an toàn và có thể gợi lên những kỷ niệm vui vẻ.
• Thử dùng cử chỉ chạm nhẹ nhàng, nghe nhạc êm dịu, đọc sách hoặc đi dạo để giảm bớt kích động.
• Nói chuyện bằng giọng điệu trấn an. Đừng dồn ép người bệnh trong lúc họ đang kích động.
• Để các vật dụng nguy hiểm ngoài tầm với.
• Cho phép người bệnh làm những gì họ có thể để duy trì tính độc lập và khả năng tự chăm sóc bản thân.
• Chấp nhận sự tức giận của người mất kiểm soát trong cuộc sống của họ. Cho họ thấy rằng bạn hiểu sự thất vọng của họ.
• Đánh lạc hướng người đó bằng một bữa ăn nhẹ hoặc một hoạt động khác. Cho phép họ quên đi sự cố gây phiền hà. Đối mặt với một người rối trí có thể làm tăng sự lo lắng.

Lời Nói Hoặc Hành Động Lặp Lại

Người bệnh mất trí nhớ thường có xu hướng lặp đi lặp lại một từ, câu nói, câu hỏi hoặc hành động không ngừng. Mặc dù những hành vi này thường không gây hại cho người bệnh, nhưng có thể gây phiền nhiễu và căng thẳng cho người chăm sóc. Đôi khi hành vi này bị kích hoạt bởi sự lo lắng, sợ hãi, chán nản hoặc các yếu tố môi trường.

• Cung cấp nhiều lời trấn an và sự thoải mái, cả bằng lời nói và cử chỉ.
• Thử đánh lạc hướng bằng một bữa ăn nhẹ hoặc hoạt động khác.
• Tránh nhắc nhở họ rằng họ vừa hỏi câu hỏi tương tự. Hãy thử bỏ qua hành vi hoặc câu hỏi và đánh lạc hướng họ sang một hoạt động khác.
• Không thảo luận kế hoạch với người không còn tỉnh táo cho đến khi sự kiện đó sắp xảy ra.
• Bạn có thể thử đặt một tấm bảng trên bàn bếp, chẳng hạn như: “Ăn tối lúc 6:30” hoặc “Lois đến nhà lúc 5:00” để loại bỏ sự lo lắng và không chắc chắn về những sự kiện đã lên kế hoạch.
• Học cách nhận biết một số hành vi nhất định. Ví dụ, trạng thái kích động hoặc kéo quần áo có thể chỉ ra nhu cầu sử dụng phòng tắm.

Hoang Tưởng

Việc nhìn thấy người thân đột nhiên trở nên nghi ngờ, ghen tuông hoặc buộc tội là điều đáng lo ngại. Hãy nhớ rằng, những gì họ đang trải qua thì rất thực tế đối với họ. Tốt nhất là không nên tranh luận hoặc không đồng ý. Đây cũng là một phần của bệnh mất trí nhớ, hãy cố gắng đừng coi đó là lời nói cá nhân nhắm vào bạn.

• Nếu người bệnh nghi ngờ tiền bạc bị “mất”, đưa cho họ một ít tiền trong túi hoặc túi xách tay để họ dễ dàng kiểm tra.
• Giúp họ tìm kiếm các vật dụng và sau đó đánh lạc hướng họ sang các hoạt động khác. Cố gắng tìm nơi cất giấu những món đồ yêu thích của họ để tránh bị mất hoặc xảy ra tranh cãi.
• Dành thời gian giải thích cho các thành viên gia đình hoặc người giúp đỡ rằng những lời nghi ngờ là một phần của bệnh mất trí nhớ.
• Sử dụng tín hiệu phi ngôn ngữ thể hiện sự dịu dàng hoặc ôm nhẹ. Phản ứng với cảm xúc đằng sau lời buộc tội và sau đó trấn an người bệnh. Bạn có thể thử nói: “Tôi thấy điều này đang làm bạn sợ hãi. Hãy ở lại với tôi, tôi sẽ không để bất cứ điều gì xảy ra với bạn.”

Mất Ngủ (Sundowning)

Sự bồn chồn, kích động, mất phương hướng và hành vi gây phiền hà ở người bệnh mất trí nhớ thường trở nên tồi tệ hơn vào cuối ngày và đôi khi kéo dài suốt đêm. Các chuyên gia tin rằng hành vi này, thường được gọi là sundowning, gây ra bởi sự kết hợp của nhiều yếu tố, chẳng hạn như kiệt sức sau các sự kiện trong ngày và sự thay đổi trong đồng hồ sinh học của người bệnh làm nhầm lẫn giữa ngày và đêm.

• Tăng cường hoạt động vào ban ngày, đặc biệt là tập thể dục. Tránh các hoạt động tĩnh lặng và ngủ trưa vào ban ngày.
• Xem xét lại chế độ ăn uống, chẳng hạn như caffeine, đường và một số loại đồ ăn vặt. Loại bỏ hoặc hạn chế các loại thực phẩm và đồ uống này trong ngày. Lên kế hoạch cho các bữa ăn nhỏ, bao gồm một bữa ăn nhẹ, chẳng hạn như bánh mì sandwich trước khi đi ngủ.
• Lên kế hoạch cho giờ chiều và tối nên được yên tĩnh, tuy nhiên, các hoạt động yên tĩnh có cấu trúc rất quan trọng. Có thể đi dạo ngoài trời, chơi bài đơn giản hoặc nghe nhạc nhẹ cùng nhau.
• Bật đèn sáng trước khi mặt trời lặn và đóng rèm cửa lúc hoàng hôn sẽ giảm thiểu bóng tối và có thể giúp giảm bớt sự nhầm lẫn. Ít nhất, hãy để đèn ngủ ở hành lang, phòng khách và phòng tắm cho người bệnh.
• Hãy chắc chắn rằng nhà cửa an toàn: chặn cửa cầu thang, khóa cửa nhà bếp hoặc cất các vật dụng nguy hiểm.
• Là phương án cuối cùng, nói chuyện với bác sĩ về các loại thuốc giúp người bệnh kích động thư giãn và ngủ. Hãy nhận biết rằng thuốc ngủ và thuốc an thần có thể giải quyết một vấn đề nhưng tạo ra vấn đề khác, chẳng hạn như ngủ ngon vào ban đêm nhưng dễ bị nhầm lẫn hơn vào ngày hôm sau.
• Điều cần thiết là người chăm sóc phải ngủ đủ giấc. Nếu người bệnh hoạt động vào ban đêm khiến bạn không thể ngủ, hãy nhờ bạn bè, người thân hoặc thuê người chăm sóc thay phiên để bạn có được giấc ngủ ngon. Ngủ trưa một chút trong ngày cũng có thể giúp ích.

Ăn Uống và Dinh Dưỡng

Đảm bảo người bệnh mất trí nhớ ăn đủ chất dinh dưỡng và uống đủ nước cũng là một thách thức. Theo nghĩa đen, họ bắt đầu quên rằng họ cần phải ăn và uống gì. Nguyên nhân có thể do vấn đề về răng hoặc thuốc làm giảm sự thèm ăn hoặc khiến thức ăn có vị không ngon. Hậu quả của việc ăn uống thiếu dinh dưỡng bao gồm giảm cân, khó chịu, mất ngủ, các vấn đề về bàng quang hoặc ruột và mất phương hướng.

• Biến các bữa ăn chính và bữa ăn nhẹ thành một phần của thói quen hàng ngày và lên lịch vào cùng một khoảng thời gian mỗi ngày. Thay vì ăn ba bữa lớn, hãy chia thành năm hoặc sáu bữa nhỏ hơn.
• Biến bữa ăn thành một thời gian đặc biệt. Thử trang trí bàn ăn bằng hoa hoặc bật nhạc nhẹ nhàng. Tắt các chương trình phát thanh và truyền hình lớn.
• Ưu tiên việc ăn uống độc lập hơn là ăn một cách gọn gàng với cách cư xử “phù hợp”. Khuyến khích sử dụng ngón tay để lấy thức ăn. Cắt sẵn thức ăn thành miếng nhỏ. Hãy thử sử dụng ống hút hoặc ly nước trẻ em nếu việc cầm ly nước thông thường trở nên khó khăn đối với họ. Cung cấp hỗ trợ khi cần thiết và dành nhiều thời gian cho các bữa ăn.
• Hãy ngồi xuống và ăn cùng với người thân của bạn. Thường thì họ sẽ bắt chước hành động của chúng ta và việc có người chia sẻ bữa ăn làm cho việc ăn uống dễ chịu hơn.
• Chuẩn bị thức ăn phù hợp với người thân của bạn. Nếu họ đeo răng giả hoặc gặp khó khăn khi nhai hoặc nuốt, hãy sử dụng thức ăn mềm hoặc cắt thức ăn thành từng miếng nhỏ.
• Nếu việc nhai và nuốt là vấn đề, thử nhẹ nhàng di chuyển hàm của người đó theo động tác nhai hoặc nhẹ nhàng vuốt nhẹ cổ họng họ để khuyến khích họ nuốt.
• Nếu người bệnh bị sụt cân, cung cấp các đồ ăn nhẹ giàu calo giữa các bữa ăn. Ưu tiên các loại thực phẩm giàu carbohydrate vào bữa sáng. Ngược lại, nếu người bệnh tăng cân, hãy cất các loại thực phẩm giàu calo ngoài tầm nhìn. Thay vào đó, hãy để sẵn khay trái cây tươi, rau củ và đồ ăn nhẹ ít calo.

Tắm Rửa

Người bệnh mất trí nhớ thường gặp khó khăn trong việc vệ sinh cá nhân như đánh răng, đi vệ sinh, tắm rửa và thay quần áo thường xuyên. Từ thời thơ ấu, chúng ta đã được dạy về vệ sinh cá nhân và các hoạt động riêng tư như thay quần áo và tắm rửa. Việc được người khác làm sạch có thể khiến họ cảm thấy sợ hãi, bị làm bẽ mặt và xấu hổ. Kết quả là, việc tắm rửa thường gây khó khăn cho cả người chăm sóc và người thân của họ.

• Tìm hiểu thói quen vệ sinh cá nhân trước đây của người bệnh – họ thích tắm bồn hay vòi sen? Buổi sáng hay tối? Họ có thích gội đầu ở tiệm không hay tự gội? Họ có thích nước hoa, kem dưỡng da hoặc phấn rôm không? Biết càng nhiều về thói quen tắm rửa của người bệnh có thể giúp họ cảm thấy thoải mái hơn. Không nhất thiết phải tắm mỗi ngày, đôi khi hai lần một tuần là đủ.
• Nếu người thân của bạn là người luôn khiêm tốn, hãy tăng cường cảm giác riêng tư đó bằng cách đóng cửa và kéo rèm lại. Dù tắm vòi sen hay bồn tắm, hãy giữ một chiếc khăn trước mặt người bệnh, đưa lên rửa khi cần thiết. Chuẩn bị sẵn khăn tắm và áo choàng hoặc quần áo sạch trước khi người bệnh ra khỏi phòng tắm.
• Quan tâm đến môi trường, chẳng hạn như nhiệt độ trong phòng và nhiệt độ nước (người lớn tuổi nhạy cảm với nóng và lạnh) và đủ ánh sáng. Nên sử dụng các tính năng an toàn như sàn phòng tắm chống trơn trượt, tay vịn trong bồn tắm hoặc ghế tắm. Lắp đặt vòi sen có tay cầm cũng rất tiện lợi. Người bệnh thường sợ té ngã, giúp họ cảm thấy an toàn khi tắm vòi sen hoặc bồn tắm.
• Phải giám sát người bệnh mất trí nhớ trong khi tắm. Chuẩn bị sẵn các vật dụng cần thiết trước khi tắm. Nếu xả nước vào bồn, hãy kiểm tra nhiệt độ nước trước. Trấn an người bệnh rằng nước ấm, có thể đổ một cốc nước lên tay họ trước khi bước vào bồn.
• Nếu gội đầu gây khó khăn cho người chăm sóc, hãy thực hiện nó như một hoạt động riêng biệt. Hoặc, sử dụng dầu gội khô.
• Nếu việc tắm trong bồn hoặc vòi sen liên tục gây khó khăn, hãy thay thế bằng phương pháp “tắm khăn”. Phương pháp tắm giường có thể được thiết lập cho những bệnh nhân quá yếu và nằm liệt giường: dùng ít xà phòng lên khăn, rửa bằng chậu rửa mặt và lau khô bằng khăn. Số lượng y tá tại nhà và viện dưỡng lão ngày càng tăng đang nhận ra giá trị của việc thay đổi – “tắm khăn” đối với những người, bao gồm cả người bệnh mất trí nhớ, cảm thấy không thoải mái hoặc khó chịu khi tắm bồn hoặc vòi sen. Phương pháp tắm khăn sử dụng một chiếc khăn tắm và khăn mặt lớn được ngâm trong một túi nhựa chứa nước ấm và xà phòng không cần rửa lại. Khăn tắm lớn được sử dụng để giữ cho bệnh nhân được an toàn, khô ráo và ấm áp trong khi khăn và khăn mặt được mát xa nhẹ nhàng trên cơ thể. Để biết thêm thông tin, xem cuốn sách “Tắm mà không cần chiến đấu” (chi tiết trong phần Đọc khuyến nghị dưới đây) hoặc truy cập www.bathingwithoutabattle.unc.edu/.

Các Vấn Đề Bổ Sung Khác

• Mặc quần áo là một trong những hoạt động khó khăn nhất đối với người bệnh mất trí nhớ. Chọn quần áo rộng rãi, thoải mái với dây kéo dễ sử dụng và ít cúc.
• Giảm số lượng lựa chọn; loại bỏ những bộ quần áo hiếm khi dùng khỏi tủ. Để tạo điều kiện thuận lợi cho việc mặc quần áo và hỗ trợ tính độc lập, hãy đặt từng món quần áo theo đúng thứ tự cần mặc. Cất quần áo bẩn ra khỏi phòng. Đừng tranh cãi nếu người bệnh khăng khăng mặc một bộ quần áo cũ.
• Ảo giác (nhìn thấy hoặc nghe thấy những điều mà người khác không thấy) và hoang tưởng (niềm tin sai lầm, chẳng hạn như có ai đó đang cố gắng làm hại hoặc giết mình) có thể xảy ra trong chứng mất trí nhớ. Chỉ cần nói đơn giản và bình tĩnh về nhận thức của bạn về tình hình, nhưng tránh tranh luận hoặc cố gắng thuyết phục người bệnh rằng họ sai. Giữ phòng đủ ánh sáng để giảm bóng tối và đảm bảo các nguồn gây xao nhãng như rèm cửa di chuyển do gió hoặc tiếng ồn lớn (như máy bay hoặc còi xe) không gây phiền hà. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng, bạn có thể cân nhắc dùng thuốc.
• Hành vi tình dục không phù hợp, chẳng hạn như thủ dâm hoặc cởi quần áo nơi công cộng, những bình luận dâm dục, những đòi hỏi tình dục không hợp lý, thậm chí hành vi tình dục hung hăng hoặc bạo lực, có thể xảy ra trong quá trình bệnh. Hãy nhớ rằng, hành vi này gây ra bởi căn bệnh. Nói chuyện với bác sĩ về kế hoạch điều trị nếu tình trạng này xảy ra. Lập kế hoạch hành động để tuân theo trước khi hành vi xảy ra, tức là, bạn sẽ nói và làm gì nếu hành vi xảy ra ở nhà, xung quanh người lớn hoặc trẻ em khác. Cố gắng xác định nguyên nhân gây ra hành vi.
• Đối với lời nói thô tục như chửi rủa, tranh cãi và đe dọa thường là biểu hiện của sự tức giận hoặc căng thẳng. Phản ứng bằng cách giữ bình tĩnh và trấn an. Đồng cảm với người thân của bạn và sau đó cố gắng đánh lạc hướng hoặc chuyển hướng sự chú ý của họ sang thứ khác.
• “Ảo ảnh bám theo” (Shadowing) là khi người bệnh mất trí nhớ đi theo người chăm sóc, hoặc liên tục nói chuyện, đặt câu hỏi và ngắt lời. Giống như mất ngủ, hành vi này thường xảy ra vào cuối ngày và có thể gây khó chịu cho người chăm sóc. An ủi người bệnh bằng lời nói và cử chỉ thể chất. Đánh lạc hướng hoặc chuyển hướng cũng có thể giúp ích. Cho người thân của bạn một công việc như xếp quần áo có thể giúp họ cảm thấy cần thiết và hữu ích.
• Người bệnh mất trí nhớ có thể bất hợp tác và chống đối với các hoạt động hàng ngày như tắm rửa, mặc quần áo và ăn uống. Thường thì đây là phản ứng khi họ cảm thấy mất kiểm soát, bị vội vã, sợ hãi hoặc bối rối trước những gì bạn đang yêu cầu họ làm. Chia mỗi nhiệm vụ thành từng bước nhỏ và bằng giọng điệu trấn an, giải thích từng bước trước khi bạn thực hiện. Dành nhiều thời gian, tìm cách hỗ trợ khả năng của họ trong quá trình thực hiện hoặc thực hiện một hoạt động mà họ có thể làm sau đó.

Giới Thiệu Family Caregiver Alliance

Family Caregiver Alliance (FCA) mong muốn nỗ lực cải thiện chất lượng cuộc sống cho những người chăm sóc thông qua giáo dục, dịch vụ, nghiên cứu và vận động ủng hộ. Thông qua Trung Tâm Chăm Sóc Quốc Gia, FCA cung cấp thông tin về các vấn đề xã hội, chính sách công và những vấn đề về chăm sóc hiện tại, đồng thời hỗ trợ phát triển các chương trình công và tư dành cho người chăm sóc. Đối với những cư dân ở Khu Vực Vịnh San Francisco mở rộng, FCA cung cấp các dịch vụ hỗ trợ trực tiếp cho những người chăm sóc bệnh nhân Alzheimer, đột quỵ, chấn thương sọ não, Parkinson và mắc các chứng rối loạn suy nhược khác gây tổn thương cho người trưởng thành.

Đánh Giá Tài Liệu

Tài liệu này cung cấp một cái nhìn toàn diện về những thách thức trong chăm sóc người bệnh mất trí nhớ và đưa ra các chiến lược ứng phó thiết thực. Từ các mẹo giao tiếp cơ bản đến cách xử lý các hành vi phức tạp như đi lang thang, kích động hay hoang tưởng, nội dung được trình bày rõ ràng và dễ hiểu. Tài liệu cũng đề cập đến các vấn đề thường gặp khác như mất kiểm soát bản thân, khó khăn khi ăn uống và tắm rửa, cùng với các giải pháp khả thi. Thông tin về tác giả và các nguồn lực bổ sung giúp tăng độ tin cậy và cung cấp hướng dẫn để tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên sâu hơn. Nhìn chung, đây là một tài liệu hữu ích và cần thiết cho những người đang chăm sóc người thân bị mất trí nhớ.

Tài Liệu Tham Khảo và Nguồn Lực

• Family Caregiver Alliance – Trung Tâm Chăm Sóc Quốc Gia

  • Điện thoại: (415) 434-3388 | (800) 445-8106
  • Trang Web: www.caregiver.org
  • Tài nguyên tiếng Việt: www.caregiver.org/vietnamese
  • Email: [email protected]
  • Dịch Vụ Hỗ Trợ Chăm Sóc Cá Nhân FCA CareNav: https://fca.cacrc.org/login
  • Dịch vụ chăm sóc theo tiểu bang: https://www.caregiver.org/connecting-caregivers/services-by-state/

• Alzheimer’s Disease Education and Referral (ADEAR) Center

  • Trang Web: www.nia.nih.gov/alzheimers
  • Một dịch vụ của Viện Quốc gia về Lão hóa cung cấp thông tin và ấn phẩm về chẩn đoán, điều trị, chăm sóc bệnh nhân, nhu cầu của người chăm sóc, chăm sóc dài hạn, giáo dục và nghiên cứu liên quan đến bệnh Alzheimer.

• Eldercare Locator

  • Trang Web: www.eldercare.gov
  • Dịch vụ này từ Cơ quan Quản lý Người cao tuổi cung cấp thông tin và giới thiệu đến dịch vụ chăm sóc thay thế cũng như các dịch vụ gia đình và cộng đồng khác do các Cơ quan Nhà nước và Khu vực về Người cao tuổi cung cấp.

• Alzheimer’s Association Safe Return Program

  • Trang Web: https://www.alz.org/help-support/caregiving/safety/medicalert-with-24-7-wandering-support
  • Một chương trình toàn quốc xác định những người mắc chứng mất trí nhớ lang thang và đưa họ trở về nhà của họ. Với một khoản phí, các gia đình có thể đăng ký cho những người thân yêu của họ trong một cơ sở dữ liệu máy tính bí mật. Họ cũng nhận được một vòng đeo tay hoặc vòng cổ nhận dạng và các tài liệu giáo dục và nhận dạng khác.

Download Trí Nhớ Không Giới Hạn PDF

Để tìm hiểu thêm về chủ đề trí nhớ hoặc các tài liệu liên quan đến trí nhớ không giới hạn pdf, bạn có thể tham khảo các nguồn thông tin và tổ chức uy tín được liệt kê ở trên để tiếp cận các tài liệu và hỗ trợ cần thiết.

TẢI SÁCH PDF NGAY