Trung Quốc Thoát Khỏi Bẫy Nghèo Như Thế Nào PDF: Tải và Review Sách

Cuốn sách “Trung Quốc thoát khỏi bẫy nghèo như thế nào” của tác giả Yuen Yuen Ang đi sâu phân tích hành trình trỗi dậy kinh tế ngoạn mục của Trung Quốc, thách thức những quan niệm phổ biến. Ang chỉ ra rằng sự phát triển của quốc gia này không đơn thuần là kết quả của thị trường tự do hay nhà nước mạnh, mà là một “quá trình đồng tiến hóa” phức tạp giữa thị trường và thể chế. Bài viết này sẽ giới thiệu những luận điểm chính của cuốn sách và cung cấp thông tin cho những ai đang tìm kiếm bản Trung Quốc Thoát Khỏi Bẫy Nghèo Như Thế Nào PDF. Duncan Green, một chuyên gia uy tín, đã khuyến khích độc giả khám phá công trình nghiên cứu kỹ lưỡng này với những hiểu biết và phát hiện đầy thú vị.

Bối Cảnh Vĩ Mô Và Những Quan Niệm Phổ Biến

Câu chuyện vĩ mô về sự chuyển mình của Trung Quốc đã quá quen thuộc nhưng vẫn đáng kinh ngạc. Từ một quốc gia nghèo khó dưới thời Mao Trạch Đông, với GDP bình quân đầu người năm 1980 chỉ vỏn vẹn 193 USD (thấp hơn cả Bangladesh, Chad và Malawi), Trung Quốc đã vươn lên thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. GDP bình quân đầu người tăng gấp 30 lần, dựa trên sự kết hợp độc đáo giữa nhà nước độc đảng và chủ nghĩa tư bản – một sự kết hợp mà một quan chức từng nói đùa rằng ‘không nhà nước tư bản nào sánh bằng sự tận tụy của chúng tôi đối với khu vực tư bản’.

Thành công phi thường này đã dẫn đến nhiều cách lý giải khác nhau. Có người cho rằng đó là chiến thắng của một nhà nước mạnh, người khác lại ca ngợi sức mạnh của thị trường tự do, coi đó là một cuộc thử nghiệm thành công hay kết quả của hoạch định trung ương. Tuy nhiên, “Trung Quốc thoát khỏi bẫy nghèo như thế nào” đã bác bỏ những quan niệm đơn giản hóa này, đi sâu vào thực tế phức tạp và tái hiện lịch sử phát triển đa dạng của các tỉnh và thành phố Trung Quốc qua nhiều năm nghiên cứu công phu.

Đồng Tiến Hóa: Chìa Khóa Giải Mã Thành Công Của Trung Quốc

Điểm xuất phát của Yuen Yuen Ang là câu hỏi kinh điển trong nghiên cứu phát triển: cái gì có trước, thể chế tốt hay sự thịnh vượng kinh tế? Các trường phái khác nhau thường tranh cãi, một bên kêu gọi các nước đang phát triển “hoàn thiện thể chế trước”, bên kia lại chủ trương “thúc đẩy tăng trưởng trước”.

Sử dụng Trung Quốc làm nghiên cứu điển hình quy mô lớn, Ang phê phán tư duy tuyến tính này. Bà lập luận rằng phát triển là một “quá trình đồng tiến hóa” (co-evolution). Thể chế và thị trường không ngừng tương tác và định hình lẫn nhau theo những cách thức rất riêng biệt, phụ thuộc vào bối cảnh cụ thể và thay đổi theo thời gian. Điều quan trọng là các thể chế cần thiết để khởi động quá trình cất cánh kinh tế không giống với các thể chế cần thiết để duy trì và củng cố thị trường ở giai đoạn sau.

Thể Chế “Yếu” – Lợi Thế Bất Ngờ?

Một trong những phát hiện gây sốc nhất của Ang là đối với các quốc gia mới bắt đầu hành trình phát triển, các thể chế bị coi là “yếu” (theo tiêu chuẩn của các nước phát triển) lại thường hiệu quả hơn các thể chế “mạnh”. Cách mô tả “yếu-mạnh” này thường bị áp đặt bởi các chuyên gia từ các quốc gia giàu có, những người mặc nhiên cho rằng thể chế của họ là “mạnh nhất” vì đất nước họ giàu nhất. Ang chỉ ra rằng sự linh hoạt và khả năng thích ứng của các thể chế “yếu” có thể phù hợp hơn với giai đoạn đầu của quá trình phát triển, nơi sự thử nghiệm và ứng biến là cần thiết.

Ba Quá Trình Cốt Lõi Của Đồng Tiến Hóa

Để làm rõ cơ chế đồng tiến hóa ở Trung Quốc, Ang xác định ba quá trình đặc trưng, có thể tóm tắt qua các câu hỏi:

1. Sự ứng biến (Variation): Hệ thống tạo ra các lựa chọn và giải pháp thay thế để giải quyết các vấn đề cụ thể như thế nào?
2. Lựa chọn (Selection): Hệ thống lựa chọn giữa các biến thể khác nhau để hình thành các kết hợp mới ra sao?
3. Tạo vị thế thích hợp/Tạo ngách (Niche Creation): Hệ thống tạo ra các vai trò mới, khác biệt và có giá trị như thế nào?

Sự Ứng Biến Có Định Hướng

Câu trả lời của Trung Quốc cho câu hỏi về sự ứng biến đặc biệt hấp dẫn. Cụm từ “nhà nước độc đảng” thường gợi lên hình ảnh về sự kiểm soát chặt chẽ và độc đoán. Mặc dù có những giới hạn rõ ràng, Ang tiết lộ một cơ chế tinh vi mà bà gọi là “sự ứng biến có định hướng” (directed improvisation) – một sự pha trộn nghịch lý giữa chỉ đạo từ trên xuống và sự ứng biến từ dưới lên. Nhà nước trung ương đặt ra các mục tiêu và định hướng rộng, thường khá mơ hồ, sau đó giao cho các quan chức địa phương tự tìm cách thực hiện trong khuôn khổ đó. Điều này khuyến khích sự sáng tạo và các biện pháp đổi mới từ cấp cơ sở, đôi khi khiến cả lãnh đạo ở Bắc Kinh phải ngạc nhiên.

Ang mô tả bức tranh hàng triệu công chức địa phương nỗ lực giải mã những thông điệp ẩn ý từ Ủy ban Trung ương (ví dụ: “chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc”), tìm cách vận dụng chúng vào thực tế và báo cáo kết quả. Một phần lý do khiến những khẩu hiệu mơ hồ này lại có tác dụng kích thích là cơ chế khuyến khích lợi ích vật chất. Do lương nhà nước thấp, các quan chức được phép (hoặc ngầm khuyến khích) hưởng một phần lợi ích từ các hoạt động kinh tế mà họ tạo ra. Tham nhũng dưới hình thức “chia sẻ lợi nhuận” này, theo Ang, là một phần không thể thiếu của mô hình ban đầu (bà thậm chí còn lo ngại chiến dịch chống tham nhũng hiện tại có thể cản trở sự năng động này). Nhà nước vận hành theo kiểu “nhượng quyền thương mại” phi tập trung, nơi chính quyền địa phương giữ lại phần lớn doanh thu từ tăng trưởng.

Vai Trò Của Mạng Lưới Xã Hội

Ang cũng chỉ ra rằng Trung Quốc không đi theo con đường “chọn nhà vô địch” của các “quốc gia phát triển” kỹ trị như các con hổ Đông Á. Một lý do quan trọng là sự thiếu hụt trầm trọng các nhà kỹ trị sau thời kỳ Cách mạng Văn hóa, khi những người có chuyên môn kỹ thuật thường bị nghi ngờ. Thay vào đó, giai đoạn tích lũy ban đầu dựa vào nguồn lực dồi dào nhất của Trung Quốc: mạng lưới xã hội (quan hệ). Các quan chức và đơn vị phải vận động đầu tư từ bạn bè, người thân và các mối quan hệ, đổi lại là những khoản thưởng hậu hĩnh.

Giai đoạn mở cửa ban đầu này dẫn đến một làn sóng chủ nghĩa tư bản sơ khai hỗn loạn, thiếu kế hoạch và đầy rẫy hối lộ vặt. Theo thời gian, khi hoạt động kinh tế đi vào quỹ đạo, nhà nước bắt đầu điều tiết và định hình nhiều hơn, khuyến khích sự hình thành các cụm công nghiệp chuyên môn hóa. Tham nhũng cũng chuyển từ dạng vặt vãnh sang các phi vụ lớn hơn, liên quan đến các quan chức cấp cao.

Vượt Ra Ngoài Biên Giới Trung Quốc

Trong chương cuối, Ang mở rộng phân tích đồng tiến hóa của mình ra ngoài Trung Quốc, áp dụng nó vào các bối cảnh lịch sử và địa lý khác nhau như thương mại ở châu Âu cuối thời Trung cổ, hệ thống thuế ở Mỹ thế kỷ 19, và đặc biệt là sự trỗi dậy của Nollywood (ngành công nghiệp điện ảnh Nigeria) thành một trung tâm điện ảnh toàn cầu của châu Phi. Điều này cho thấy tính phổ quát tiềm năng của mô hình phân tích, liên kết rõ ràng với các phong trào tư duy phát triển mới như “Tạo nên sự phát triển khác biệt” (Doing Development Differently – DDD).

Giới thiệu tác giả Yuen Yuen Ang

Yuen Yuen Ang là một học giả khoa học chính trị nổi tiếng, hiện là Phó Giáo sư Khoa học Chính trị Alfred Chandler tại Đại học Johns Hopkins. Bà chuyên nghiên cứu về Trung Quốc, kinh tế chính trị phát triển và đổi mới thích ứng. Cuốn sách “Trung Quốc thoát khỏi bẫy nghèo như thế nào” đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá và được công nhận rộng rãi vì những đóng góp độc đáo và sâu sắc vào việc hiểu sự phát triển kinh tế phức tạp.

Review Sách

“Trung Quốc thoát khỏi bẫy nghèo như thế nào” là một công trình nghiên cứu xuất sắc, cung cấp một cái nhìn mới mẻ và sâu sắc về sự trỗi dậy kinh tế của Trung Quốc. Thay vì đưa ra những câu trả lời đơn giản, Yuen Yuen Ang tập trung vào sự phức tạp, tính tương tác và quá trình học hỏi, thích ứng liên tục. Lý thuyết về “đồng tiến hóa” giữa thể chế và thị trường, cùng với khái niệm “ứng biến có định hướng” và việc nhìn nhận lại vai trò của thể chế “yếu” là những đóng góp quan trọng, thách thức các lý thuyết phát triển truyền thống. Đây là cuốn sách không thể bỏ qua cho bất kỳ ai muốn hiểu sâu hơn về phép màu kinh tế Trung Quốc và những bài học tiềm năng cho các quốc gia đang phát triển khác.

Tài liệu tham khảo

Bài viết này tổng hợp và phân tích dựa trên nội dung bài đánh giá sách của Duncan Green, cố vấn chiến lược cho Oxfam GB và Giáo sư thực hành tại Khoa Phát triển Quốc tế của LSE, được đăng trên blog LSE Review of Books.

Download Trung Quốc thoát khỏi bẫy nghèo như thế nào PDF

Nếu bạn quan tâm đến những phân tích sâu sắc về kinh tế chính trị và muốn tìm hiểu chi tiết hơn về quá trình phát triển độc đáo của Trung Quốc qua lăng kính đồng tiến hóa, bạn có thể tìm đọc cuốn sách này. Để tải sách Trung Quốc thoát khỏi bẫy nghèo như thế nào PDF, bạn có thể tìm kiếm trên các nền tảng chia sẻ tài liệu hoặc các trang web cung cấp sách điện tử uy tín. Hãy ủng hộ tác giả và nhà xuất bản bằng cách mua sách bản quyền nếu có thể.

TẢI SÁCH PDF NGAY