Contents
Dù đã sinh sống tại Úc hơn bốn mươi năm, mãi đến gần đây, qua chương trình của Sean Le [1], tôi mới biết đến Maria Trần, một tài năng trẻ gốc Việt từng đối mặt với lệnh cấm về Việt Nam do một sự hiểu lầm khá hy hữu. Maria Trần là một người đa tài: diễn viên điện ảnh hành động, nhà làm phim, và võ sĩ. Cô là một nhân tài được công nhận tại Úc, đã nhận nhiều giải thưởng điện ảnh danh giá cho các tác phẩm điện ảnh, truyền hình và sân khấu của mình. Tò mò, tôi truy cập kênh YouTube của cô [2] để khám phá các vai diễn của Maria. Chỉ qua những đoạn giới thiệu phim (trailer), tôi đã phải thốt lên kinh ngạc: “WOW”!
Maria Trần – nữ diễn viên hành động gốc Việt đa tài
Cách cô nhập vai vô cùng chân thật. Những pha hành động, võ thuật đầy kịch tính và “dữ dằn”. Những cú phi cước đẹp mắt. Những màn múa kiếm điêu luyện không thua kém các ngôi sao phim kiếm hiệp Trung Quốc. Bên cạnh đó, cô còn tham gia những bộ phim hài hước, mang lại tiếng cười sảng khoái. Không chỉ giới hạn ở phim hành động và hài, Maria còn thực hiện các phóng sự về cộng đồng người Việt tại Úc, trong đó có một bộ phim cảm động về một em bé bị ung thư. Nhìn chung, sự nghiệp điện ảnh của Maria rất đa dạng và phong phú. Điều này khiến tôi tự hỏi, làm thế nào một cô gái gốc Việt nhỏ nhắn (và xinh đẹp) lại có thể học được những kỹ năng diễn xuất và võ thuật ấn tượng như vậy? Quá trình trưởng thành, học tập và luyện tập của cô diễn ra như thế nào?
Gia Đình “Thuyền Nhân” và Tuổi Thơ ở Úc
Sinh năm 1985, Maria Trần năm nay (2024) chỉ mới gần 40 tuổi nhưng trông trẻ hơn tuổi thật rất nhiều, chỉ khoảng 25-30. Dù còn trẻ, cô đã sở hữu một danh sách dài các thành tích và hoạt động trong lĩnh vực phim ảnh. Hiện tại, Maria là giám đốc và người sáng lập Phoenix Eye Films, một công ty sản xuất phim có trụ sở tại Úc và Mỹ.
Cha mẹ của Maria Trần là những người tị nạn Việt Nam. Trước năm 1975, cha cô là sĩ quan trong Quân lực Việt Nam Cộng hòa. Sau biến cố 1975, ông phải trải qua 6 năm trong các trại “cải tạo”. Mẹ cô làm việc trong ngành quảng cáo và đã vượt biên 7 lần trước khi thành công. Mỗi lần thất bại, bà lại bị giam giữ, nhưng ý chí tìm tự do không bao giờ tắt.
Đầu những năm 1980, gia đình Maria được chính phủ Úc chấp nhận cho định cư tại Sydney theo diện tị nạn. Họ gặp nhau, kết hôn tại Sydney và sau đó chuyển đến Queensland để làm việc trong một nông trại trồng xoài. Sau một thời gian tích góp vốn, họ chuyển đến Ipswich, một khu vực có đông người Việt tị nạn ở Queensland, và mở một tiệm bán cá và khoai tây chiên (fish and chip).
Maria sinh ra tại Queensland. Cô kể lại rằng khi còn học tiểu học, cô thường bị các bạn học sinh da trắng gọi là “Ching-chong China girl”. Tuy nhiên, Maria không cho rằng đó là sự kỳ thị mà chỉ nghĩ rằng họ muốn bắt chuyện. Mỗi khi về nhà kể chuyện này, cả gia đình lại cùng cười.
Sau khi kinh doanh không mấy thành công, gia đình Maria quay trở lại Sydney và định cư tại Cabramatta, nơi được mệnh danh là “thủ đô của người Việt tị nạn”. Cha cô làm thợ hàn cơ khí.
Học Võ Thuật: Từ Nạn Nhân Bắt Nạt Đến Cao Thủ
Maria tiếp tục học trung học tại trường Westfield Sports High gần Cabramatta. Cô tự nhận mình là người thông minh, học giỏi và ham đọc sách, nhưng không phải là đọc tạp chí tuổi teen như bạn bè mà là sách giáo khoa.
Vào năm lớp 8, khi chứng kiến một bạn học bị bắt nạt, Maria đã dũng cảm can thiệp. Hậu quả là cô trở thành mục tiêu bị đánh đập bởi nhóm học sinh da trắng. Sự kiện này khiến cha mẹ quyết định cho cô đi học võ Tae Kwon Do để tự vệ. Sau này, Maria còn theo học nhiều môn võ khác và đạt đai đen Tae Kwon Do, đai xanh Hapkido và đai nâu Thiếu Lâm.
Maria Trần luyện võ sau khi từng bị bắt nạt học đường
Cũng trong giai đoạn này, gia đình cô gặp biến cố. Cha cô, bị ám ảnh bởi những ký ức từ trại cải tạo, rơi vào nghiện rượu và cờ bạc, dẫn đến việc cha mẹ cô ly thân. Maria, lúc đó 16 tuổi, chán nản bỏ nhà về lại Queensland. Tại đây, cô tham gia các giải đấu võ thuật nhưng không may bị chấn thương đầu gối.
Chỉ một năm sau, Maria quay về Sydney, hoàn thành chương trình trung học năm 2002 và theo học tại Đại học Western Sydney. Cô tốt nghiệp cử nhân tâm lý học vào năm 2007. Lý do cô chọn ngành này khá thú vị: “Tôi nghĩ rằng tâm lý học là nghiên cứu về những kẻ tâm thần.”
Sự Nghiệp Điện Ảnh: Từ Phim Ngắn Đến Ngôi Sao Hành Động
Trong thời gian học đại học, Maria tham gia các khóa học làm phim miễn phí và thực hiện nhiều phim ngắn, nổi bật là “Maximum Choppage Round 2”, quay tại Cabramatta trong suốt bốn năm. Cô kể rằng đoàn phim thường bị cảnh sát đuổi vì mang theo “vũ khí” (đạo cụ) và diễn xuất ở nơi công cộng.
Từ những bước đầu đó, Maria ngày càng dấn thân vào sự nghiệp điện ảnh hành động. Năm 2013, cô đồng đạo diễn và đóng vai chính trong phim ngắn “Hit Girls” cùng ngôi sao Hồng Kông Juju Chan. Bộ phim kể về hai nữ sát thủ giả dạng gái gọi để ám sát một tay xã hội đen. Phim được quay tại Fairfield và mang về cho Maria và Chan giải thưởng “Ngôi sao hành động đột phá” tại Liên hoan phim Hành động năm 2013.
Sau thành công này, Maria có cơ hội tham gia phim “Fist of the Dragon” do Roger Corman sản xuất và Antony Szeto đạo diễn. Szeto không chỉ giao cho cô một vai diễn mà còn tin tưởng giao trọng trách giám sát các cảnh chiến đấu. Ông nhận xét Maria là “một người rất quyết tâm”.
Maria còn được biết đến qua các phim tài liệu và phim cộng đồng như “Once Upon a Time in Cabramatta” và “My Mother, The Action Star” (đoạt giải Phim xuất sắc nhất tại Liên hoan phim WIFT-V Fest). Cô cũng xuất hiện trên nhiều chương trình truyền hình Úc như “My Place”, “Maximum Choppage”, “Street Smart” và “Fat Pizza”. Ngoài ra, Maria còn tham gia đóng thế trong các phim lớn như “Bleeding Steel” của Thành Long và “MEG” quay tại New Zealand.
Năm 2022, Maria sang Mỹ và có vai diễn đột phá Madame Tiên trong series tội phạm 10 tập “Last King of the Cross”, đóng cùng tài tử Tim Roth. Cô cũng tham gia sân khấu với vai trò đạo diễn và diễn viên trong vở “Macbeth” của Bell Shakespeare và sản phẩm sân khấu “Action Star” của chính mình, ra mắt tại Lễ hội OzAsia 2022.
Maria đã nhận được giải thưởng $50,000 từ Quỹ Nghệ thuật Tây Sydney Create NSW. Phim hành động kinh dị “Echo 8” của cô cũng giành nhiều giải thưởng quốc tế, bao gồm Phim xuất sắc nhất tại Giải thưởng Phim Tokyo và Phim truyện xuất sắc nhất – Phim của Phụ nữ tại Liên hoan phim Carnival – Thế giới Singapore.
Sự Cố “Khủng Bố” Bất Ngờ tại Việt Nam
Năm 2015, Maria được mời về Việt Nam đóng phim “Tracer” (“Truy Sát”) cùng diễn viên Trương Ngọc Ánh. Tuy nhiên, chuyến đi không hề suôn sẻ. Khi làm thủ tục nhập cảnh, nhân viên an ninh phát hiện tên cô trong danh sách theo dõi. Maria bị một nhóm công an và người mặc quân phục đưa vào phòng thẩm vấn. Họ đưa ra nhiều hình ảnh và hỏi về những người trong đó, Maria hồn nhiên trả lời đó là người quen, bà con, hàng xóm.
Poster phim Tracer (Truy Sát) với sự tham gia của Maria Trần
Maria kể lại buổi thẩm vấn với giọng điệu hài hước. Khi được yêu cầu viết lời khai bằng tiếng Việt, bắt đầu bằng “Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam – Độc Lập – Tự Do…”, đến chữ “Tự Do”, cô đã ngây thơ hỏi người an ninh: “Ủa, Việt Nam mà cũng có tự do hả? Tự do mà bắt tui ở đây?”. Cô khẳng định đó là câu hỏi thật lòng, không hề có ý mỉa mai, khiến cả người an ninh cũng phải bật cười.
Lý do Maria bị liệt vào danh sách đen là vì cô bị xem là thành viên của một “tổ chức khủng bố”. Tổ chức đó chính là Cộng Đồng Người Việt Tự do Úc Châu, chi nhánh NSW – một tổ chức cộng đồng hợp pháp được Chính phủ Úc công nhận, nơi Maria từng giữ chức Phó chủ tịch. Điều thú vị là chính các thành viên lớn tuổi trong Cộng Đồng lại hay “chê” cô dốt tiếng Việt. Ngay cả nhân viên an ninh Việt Nam cũng ngạc nhiên khi một người trẻ, tiếng Việt chưa sõi lại được bầu làm Phó chủ tịch.
Ban đầu, nhà chức trách Việt Nam muốn trục xuất Maria. Tuy nhiên, nhờ sự bảo lãnh của diễn viên Trương Ngọc Ánh, cô cuối cùng cũng được phép ở lại để hoàn thành vai diễn trong “Tracer”. Trớ trêu thay, vai diễn của cô trong phim lại chính là một kẻ khủng bố! Dù vậy, sự nghi ngờ vẫn còn đó, nên Maria không được mời tham dự buổi ra mắt phim vì lo ngại diễn viên đóng vai khủng bố lại là… khủng bố thật.
Thế Hệ Thứ Hai và Khát Vọng Đóng Góp
Trong cộng đồng người Việt hải ngoại, số người theo đuổi nghệ thuật, đặc biệt là điện ảnh, không nhiều do tính cạnh tranh và khó khăn của lĩnh vực này. Maria Trần đã mạnh dạn bước vào và gặt hái thành công. Cô là niềm hy vọng, người có khả năng kể lại câu chuyện tị nạn của thế hệ cha mẹ mình bằng ngôn ngữ điện ảnh.
Maria là minh chứng cho sự vươn lên từ nghịch cảnh. Gia đình cô đến Úc với hai bàn tay trắng, định cư ở khu lao động nghèo. Cô theo học những ngôi trường không thuộc hàng danh giá nhưng đã vượt qua mọi khó khăn để trở thành một người có đóng góp ý nghĩa cho xã hội Úc. Sự thành công của cô cũng phản ánh môi trường tương đối bình đẳng và cơ hội tại Úc, nơi mọi người, kể cả người tị nạn, có thể theo đuổi ước mơ và được hỗ trợ.
Câu chuyện Maria bị giữ lại ở Việt Nam cho thấy sự thiếu hiểu biết của một bộ phận giới chức trách về cộng đồng người Việt ở nước ngoài, dẫn đến những hiểu lầm và xung đột không đáng có.
Một điểm chung ở những người trẻ gốc Việt thành đạt ở hải ngoại, đặc biệt là phụ nữ như Maria Trần, Tracy Võ, Leyna Nguyễn, là sự tỏa sáng và hồn nhiên. Họ thẳng thắn, tự tin, cách nói chuyện phản ánh cái tâm trong sáng. Tài năng bẩm sinh là một phần, nhưng chính sự trải nghiệm, vượt qua thất bại và thành công đã tạo nên sự tự tin và chân thật đó. Cách Maria kể lại chuyện bị bắt giữ ở Việt Nam một cách tự nhiên, hài hước là một ví dụ.
Maria chia sẻ dự định làm một bộ phim về Hai Bà Trưng với cách tiếp cận hiện đại. Kịch bản đã có, nhưng dự án đang cần kinh phí. Cô cho rằng thực hiện bộ phim này ở Việt Nam sẽ gặp khó khăn do thiếu tự do sáng tạo và sự e ngại các yếu tố chính trị. Cô cũng nhận xét phim ảnh Việt Nam hiện nay thường tập trung vào sự hào nhoáng, giàu có, trong khi cô muốn làm phim phản ánh hiện thực xã hội hơn. Điều đáng quý là Maria dùng tài năng của mình để giúp kể những câu chuyện về tị nạn, kỳ thị, bệnh tật – những điều ít người làm được.
Hiện tại, Maria đang kêu gọi gây quỹ cho dự án phim bộ ba hành động “ECHO8 TRILOGY”. Cô nhấn mạnh rằng phim của cô không cần kinh phí hàng triệu đô la mà tập trung vào chất lượng và chiều sâu nội dung với ngân sách khiêm tốn hơn.
Những người trẻ tài năng và tâm huyết như Maria Trần mang đến niềm tin và tự hào cho thế hệ đi trước, khẳng định sự tiếp nối và phát triển mạnh mẽ của cộng đồng người Việt ở hải ngoại.
Tài liệu tham khảo
[1] Trang youtube ‘Người Việt Hải Ngoại’ do Sean Le thực hiện: https://www.youtube.com/@nguoiviethaingoai2024[2] Podcoast trò chuyện với Maria Trần: https://www.youtube.com/watch?v=BGbn8sGiPUA&t=1121s
[3] Trang youtube của Maria Tran: https://www.youtube.com/@MariaTran/videos
Ủng hộ dự án phim ECHO8 TRILOGY
Các bạn quan tâm có thể tìm hiểu và ủng hộ dự án phim mới của Maria Trần qua trang web gây quỹ Indiegogo:
https://www.indiegogo.com/projects/the-echo-8-trilogy-action-thriller-movies#/